Subskrybuj nas na Youtube
Zdarza się, że obdarowany wykazuje się wobec darczyńcy rażącą niewdzięcznością. Pod tym pojęciem należy rozumieć postępowanie (zarówno działanie, jak i zaniechanie) sprzeczne z normami moralnymi.
Darczyńca nie pozostaje w tej sytuacji bez środków ochrony. Może bowiem – bez konieczności wskazywania powodów – odwołać darowiznę. Powinien zrobić to na piśmie, choć jedynie dla celów dowodowych, a nie pod rygorem nieważności. Wykluczone jest jednak odwołanie darowizny po upływie roku od dnia, w którym darczyńca dowiedział się o rażącej niewdzięczności obdarowanego.
Samo odwołanie darowizny nie pociąga jednak za sobą skutku w postaci zmiany właściciela. Konieczne jest złożenie przez obdarowanego oświadczenia przed notariuszem o powrotnym przeniesieniu własności, które to oświadczenie darczyńca przyjmuje. W tym przypadku najlepiej będzie zatem, gdy nasi czytelnicy w pisemnym oświadczeniu o odwołaniu darowizny równocześnie zobowiążą w nim zięcia do stawienia się przed wybranym notariuszem w ustalonym dniu w celu złożenia przez niego – w ich obecności – oświadczenia o powrotnym przeniesieniu na nich własności nieruchomości.
Jeśli jednak nie dojdzie do tego dobrowolnie, pozostaje droga sądowa. Pozew o zobowiązanie obdarowanego do złożenia oznaczonego oświadczenia woli należy skierować do sądu właściwego według miejsca położenia nieruchomości. Trzeba w nim określić przedmiot darowizny, tj. rodzaj, powierzchnię nieruchomości, miejsce jej położenia, księgę wieczystą, która jest dla niej prowadzona, a także wskazać, kiedy umowa darowizny została zawarta, numer umowy i notariusza, przed którym doszło do jej zawarcia. O tym, do którego sądu należy wnieść pozew, decyduje wartość przedmiotu sporu, czyli darowizny, według aktualnej ceny. Jeżeli nie przekroczy ona 75 000 zł, żądanie powinno być skierowane do sądu rejonowego, powyżej tej kwoty – do sądu okręgowego. Pozew podlega opłacie sądowej w wysokości 5 proc. od wartości przedmiotu sporu. Prawomocny wyrok uwzględniający powództwo zastąpi konkretne oświadczenie woli pozwanego o powrotnym przeniesieniu własności nieruchomości na powodów.
Ale uwaga! W procesie sąd będzie badał, czy faktycznie doszło do rażącej niewdzięczności ze strony zięcia naszych czytelników, a w konsekwencji, czy są podstawy do odwołania darowizny i zobowiązania go do powrotnego przeniesienia na nich prawa własności nieruchomości, jak również czy został zachowany termin do skutecznego odwołania darowizny ze względu na rażącą niewdzięczność. To na teściach będzie spoczywał ciężar wykazania, że owa niewdzięczność rzeczywiście miała miejsce, ich zięć może natomiast przedstawić wszelkie kontrdowody. Trzeba przy tym podkreślić, że za będące wyrazem rażącej niewdzięczności uznaje się przede wszystkim takie postępowanie obdarowanego, które dotyczy bezpośrednio darczyńcy i jest podjęte przeciwko niemu w nieprzyjaznym zamiarze, czyli jest nastawione na wyrządzenie mu krzywdy bądź szkody.
To, że zięć nawiązał romans z drugą córką czytelników, na skutek czego ta opuściła męża i 3-letnie dziecko, jest z natury rzeczy wymierzone przeciwko jej małżonkowi, a nie teściom. Państwo Karolina i Tomasz są wprawdzie poruszeni i rozczarowani jego zachowaniem, ale nie oznacza to jeszcze, że jego celem było doprowadzenie ich do takiego stanu emocjonalnego. Stanowiło konsekwencję uczucia do zamężnej córki czytelników.
Po uprawomocnieniu się wyroku uwzględniającego powództwo darczyńca powinien przedstawić notariuszowi jego odpis. Na tej podstawie notariusz sporządza umowę o powrotnym przeniesieniu na niego własności nieruchomości. Jest to konieczne, ponieważ prawomocne orzeczenie sądu zastępuje wyłącznie oznaczone oświadczenie woli pozwanego (obdarowanego), a nie powoda (darczyńcy). Jeżeli ten ostatni nie przedłoży notariuszowi wyroku i nie wyrazi zgody na powrotne przeniesienie na niego prawa własności nieruchomości, nie stanie się znowu jej właścicielem. Umowa o powrotnym przeniesieniu własności jest bowiem dwustronną czynnością prawną. Nie wystarczy zatem prawomocny wyrok stwierdzający obowiązek pozwanego (obdarowanego) do złożenia oświadczenia woli o powrotnym przeniesieniu na darczyńcę prawa własności nieruchomości. Do skuteczności tego przeniesienia wymagana jest złożona w odpowiedniej formie aprobata darczyńcy. Zachowanie formy aktu notarialnego dla akceptacji powoda (darczyńcy) powrotnego przeniesienia na niego przez obdarowanego prawa własności jest niezbędne ze względu na to, że przedmiotem umowy jest własność nieruchomości.
Podstawa prawna
Art. 64, art. 158, art. 898 par. 1, art. 899 par. 3, art. 900 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380). Art. 16, art. 17 pkt 4, art. 38 par. 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1177). Art. 13 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1025 ze zm.). Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 12 grudnia 2013 r., sygn. akt I ACa 637/13.
