Dłużnik musi płacić odsetki także za okres po ogłoszeniu jego upadłości, a wierzyciel może ich dochodzić także w toku postępowania upadłościowego – uchwalił Sąd Najwyższy.
Bolesław D. wytoczył przeciwko Dariuszowi K. pozew o zapłatę ponad 84 tys. zł za zamówiony towar (kruszywo i żwir, którym handlowała firma Bolesława D.). Jak wykazywał, Dariusz K. odebrał dostarczony materiał, ale za niego nie zapłacił.
Sprawa trafiła najpierw do postępowania nakazowego, w którym sąd wydał stosowne nakazy zapłaty. Sprzeciw wobec nich skierował jednak spór na tory zwykłego postępowania cywilnego. I tu zaczęły się problemy. Bolesław D. wytoczył bowiem w postępowaniu nakazowym de facto dwie sprawy – o należność główną (cenę, która wynosiła ok. 67 tys. zł) oraz o tzw. należności uboczne, w tym odsetki (na kwotę ok. 17,5 tys. zł). Obie sprawy sąd I instancji połączył do wspólnego rozpoznania, ale po blisko pół roku postępowanie zawieszono, gdyż firma Dariusza K. ogłosiła upadłość.
W toku postępowania upadłościowego Bolesław D. zgłosił swoje roszczenia – tak w zakresie należności głównej, jak i odsetek. Zostały one wpisane na listę wierzytelności upadłego i zgłoszone sędziemu komisarzowi. Jednak Bolesław D. żądał zasądzenia od upadłego klienta odsetek po ogłoszeniu upadłości. Tymczasem art. 92 ust. 1 prawa upadłościowego (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 233) stanowi, że z masy upadłości mogą być zaspokojone odsetki od wierzytelności za okres do dnia ogłoszenia bankructwa (nie dotyczy to np. odsetek od wierzytelności zabezpieczonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym). Sąd uznał jednak, że po ogłoszeniu upadłości odsetki mogą być jak najbardziej opłacone albo zasądzone przez sąd – tyle że z majątku nieobjętego procedurą upadłościową: wyłączonego z masy upadłości lub nienależącego do niej. Sąd I instancji zasądził więc od Dariusza K. żądane odsetki także za okres po ogłoszeniu upadłości. Wyrok ten zakwestionował dłużnik, składając apelację. Jednak sąd II instancji dopatrzył się w sprawie istotnego problemu prawnego. Kwestią było, czy od upadłego dłużnika można dochodzić odsetek za okres po ogłoszeniu upadłości. Pozwany podnosił bowiem, że realizacja takich żądań jest działaniem wbrew celom postępowania upadłościowego. Dlatego problem ten sąd II instancji przekazał w formie pytania prawnego do SN.
Sąd Najwyższy, obradując w składzie trzech sędziów, wydał uchwałę, w myśl której roszczenie o odsetki za okres po ogłoszeniu upadłości może być dochodzone przeciw upadłemu w drodze powództwa nawet przed zakończeniem postępowania upadłościowego. Oznacza to, że upadły dłużnik nadal pozostaje w stanie opóźnienia z realizacją zobowiązania, a wszczęcie postępowania upadłościowego i ogłoszenie upadłości nie mają wpływu na odsetki i bieg ich terminu.
ORZECZNICTWO
Uchwała Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2016 r., sygn. akt III CZP 113/15. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia