Subskrybuj nas na Youtube
Nie jestem zadowolona ze swojego imienia, jednak przede wszystkim chciałabym zmienić nazwisko, które zaczęłam nosić po ślubie. Męczę się z nim od kilku lat i uważam, że najwyższy czas to zrobić, bo jest ośmieszające. Namawiam również męża. Wiem, że to możliwe, ale czy wymaga wielu formalności? I czy zmiana obejmie również nasze dzieci – pyta pani Anemona.
Zmiana nazwiska rodziców rozciąga się także na ich małoletnie dzieci. Można jej jednak dokonać wyłącznie z ważnych powodów. Jednym z nich jest stwierdzenie, że jest ośmieszające albo nie licuje z godnością człowieka. Nazwisko można też zamienić na już poprzednio używane bądź na takie, które zostało wcześniej bezprawnie zmienione, a także noszone zgodnie z przepisami państwa, którego osoba ubiegająca się o zmianę jest również obywatelem.
Zmiana nazwiska oznacza nie tylko zamianę go na inne, lecz także zmianę pisowni lub formy właściwej dla rodzaju żeńskiego albo męskiego. Zmiana imienia natomiast polega na zastąpieniu go innym bądź dwóch jednym albo dodaniem drugiego, względnie modyfikacją pisowni imienia lub imion.
Aby zmienić imię lub nazwisko, pani Anemona powinna wystąpić z pisemnym wnioskiem do kierownika urzędu stanu cywilnego w miejscu swojego pobytu stałego, a jeśli go nie ma, w miejscu swojego ostatniego pobytu stałego. Osoby zamieszkałe za granicą taki wniosek mogą złożyć za pośrednictwem konsula, wskazując w nim kierownika urzędu stanu cywilnego, któremu ma on go przekazać. Składając wniosek osobiście, trzeba przedstawić w urzędzie dokument potwierdzający tożsamość. Natomiast przesłany powinien mieć podpis poświadczony notarialnie.
Wniosek podlega opłacie skarbowej, która wynosi 37 zł. Druki wniosków dostępne są w punktach obsługi klienta i na stronach internetowych urzędów stanu cywilnego.
We wniosku czytelniczka powinna zawrzeć następujące informacje: swoje dane (imię, imiona, nazwisko oraz nazwisko rodowe), numer PESEL oraz wskazać kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia i akt małżeństwa, ale tylko jeżeli zmiana danych będzie dotyczyła tego dokumentu. Powinna też podać imię lub nazwisko, na jakie ma nastąpić zamiana, swój adres do korespondencji, a także uzasadnić wniosek (musi napisać, dlaczego nie chce dalej nosić dotychczasowego imienia oraz nazwiska i domaga się zmiany, czyli w sposób wyczerpujący wykazać, że występują przesłanki określone w art. 4 ust. 1 ustawy z 17 października 2008 r. o zmianie imienia lub nazwiska). Oprócz tego dołącza oświadczenie, że w tej samej sprawie nie złożyła wcześniej wniosku do innego kierownika urzędu stanu cywilnego i nie otrzymała decyzji odmownej.
Gdy zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła małoletniego dziecka, to we wniosku przedstawiciela ustawowego (a jest to zazwyczaj jego rodzic) trzeba też wskazać, gdzie został sporządzony akt jego urodzenia.
Należy wówczas również załączyć odpisy zupełne urodzenia małoletnich dzieci oraz inne dokumenty uzasadniające zmianę. Konieczna jest też zgoda drugiego rodzica, a jeżeli w chwili zmiany nazwiska dziecko ukończyło 13 lat, to również ono musi ją wyrazić. Zgoda dziecka oraz drugiego z rodziców na zmianę nazwiska lub imienia powinna zostać wyrażona osobiście przed kierownikiem usc lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. W razie braku porozumienia między rodzicami dziecka każde z nich może zwrócić się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na zmianę jego nazwiska. Sąd weźmie pod uwagę sytuację rodzinną, zbada, czy istnieją ważne powody uzasadniające tę zmianę i czy leży ona w interesie dziecka. Kieruje się przy tym jego dobrem. Zgodnie z orzecznictwem NSA prawomocne postanowienie sądu opiekuńczego upoważniające matkę małoletniego do dokonania zmiany nazwiska dziecka, wydane w postępowaniu nieprocesowym, w którym uczestniczył ojciec dziecka, zastępuje zgodę ojca.
Decyzję w sprawie zmiany imienia lub nazwiska wydaje kierownik USC lub jego zastępca. Jeśli sprawa wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, to ma na to dwa miesiące od złożenia wymaganych dokumentów.
Podstawa prawna
Art. 3–13 ustawy z 17 października 2008 r. o zmianie imienia lub nazwiska (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 10). Orzecznictwo sądów: wyrok WSA w Łodzi z 24 września 2008 r., sygn. akt III SA/Łd 147/08, wyrok WSA we Wrocławiu z 13 czerwca 2007 r., sygn. akt III SA/Wr 25/07, wyrok NSA z 15 marca 2007 r., sygn. akt II OSK 452/06.
OPINIA EKSPERTA
/>
Najczęściej zmiana następuje wówczas, gdy brzmienie nazwiska danej osoby jest ośmieszające albo nielicujące z godnością człowieka, ma formę imienia lub nie brzmi po polsku. Na przykład nazwisko Wiktor noszone przez osobę mającą tak samo na imię lub nazwisko Burak, które w odczuciu danej osoby może być ośmieszające.
Nie są to jedyne sytuacje, w których mamy prawo wystąpić z wnioskiem, ponieważ katalog nie ma charakteru zamkniętego. Zdarza się, że powodem zmiany jest sytuacja rodzinna wnioskodawcy, np. brak więzi z ojcem lub chęć odcięcia się od nazwiska. W takich sytuacjach wnioskodawca najczęściej nie chce być poprzez noszone nazwisko kojarzony z konkretną rodziną, np. z powodu jej złej opinii wśród społeczności lokalnej.
Nie można jednak ubiegać się o zmianę na nazwisko dowolne, ponieważ przepisy zakazują zmiany na nazwisko historyczne, wsławione w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej albo wojskowej, chyba że wnioskodawca posiada członków rodziny o tym nazwisku. Co więcej, wybrane imię lub nazwisko musi być używane w życiu codziennym. Z przepisu wynika wyraźnie, iż ustawodawca preferuje zmianę imienia i nazwiska o brzmieniu niepolskim na polskie, a nie odwrotnie, np. kierownik USC odmówił wnioskodawcy zmiany na imienia i nazwiska na James Bond. Warto w tym miejscu wspomnieć również o decyzji z 2003 r., kiedy to odmówiono zmiany imion i nazwiska pewnego zakonnika na Herold Królestwa Teokracji Teokracjusz, stwierdzając, że taka zmiana naraziłaby wnioskodawcę na kpiny, a w dodatku niedopuszczalne jest wpisanie do akt więcej niż dwóch imion, imion ośmieszających, nieprzyzwoitych, w formie zdrobniałej lub niepozwalających odróżnić płci.
Po zmianie można mieć najwyżej dwa imiona. Również zmienione nazwisko może się składać z nie więcej niż dwóch członów. Zmiana nazwiska używanego przez kobietę nie musi się wiązać ze zmianą nazwiska rodowego. Natomiast zmiana nazwiska obojga rodziców rozciąga się z mocy prawa na wszystkie ich małoletnie dzieci oraz na te, które dopiero urodzą się w przyszłości z tego małżeństwa, a także na małoletnie dzieci przysposobione. Zasada ta obowiązuje również wtedy, gdy ojciec i matka zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej.
Warto wiedzieć, że pozostawanie w konkubinacie, bez względu na to, czy jest to związek osób jednej płci, czy heteroseksualny, nie stanowi ważnego powodu do zmiany nazwiska jednego z partnerów na nazwisko drugiego.