Ciekawe wyroki Trybunału Konstytucyjnego, stawki opłat za śmieci. Jakie zmiany w prawie przyniósł luty 2013 r.?

Ubezpieczenie OC - jednolite zasady w ubezpieczeniach obowiązkowych

Od dnia 11 lutego 2012 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące OC, uregulowane przez nowelizację ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Przede wszystkim dotyczyły one wypowiadania komunikacyjnych polis OC.

Ponieważ jednak obowiązkowe umowy ubezpieczenia co do zasady zawiera się na okres 12 miesięcy - od 11 lutego 2013 r. znowelizowane przepisy dotyczą wszystkich aktualnych umów ubezpieczenia OC.

Do najważniejszych zmian należą:

• możliwość korzystania z polisy OC poprzedniego właściciela w przypadku zakupu samochodu tylko do końca okresu ważności polisy (ubezpieczenie to nie będzie się automatycznie przedłużać),

• kierowcy mogą korzystać z różnych trybów i możliwości wypowiadania umów ubezpieczenia komunikacyjnego OC,

• 14 dni na zawiadomienie firmy ubezpieczeniowej o danych nabywcy.

Otwarcie dostępu do zawodu adwokata – zgodne z konstytucją

Naczelna Rada Adwokacka zaskarżyła zmiany, jakie przyniosła nowelizacja Prawa o adwokaturze z 2009 r. Dotyczyły one m.in. modelu egzaminu adwokackiego, który nie przewiduje części ustnej.

NRA miała także zastrzeżenia do braku obowiązku odbycia aplikacji adwokackiej. Zgodnie z zaskarżonymi przepisami, na listę adwokatów mogą zostać wpisane osoby, które jej nie odbyły – ale mają kwalifikacje i praktykę prawniczą.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 12 lutego 2013 r., sygn. akt K 6/12 uznał jednak wszystkie zarzuty korporacji za nietrafione.
Wcześniej Trybunał dwukrotnie rozpatrywał przepisy otwierające dostęp do zawodów prawniczych. W poprzednich wypadkach chodziło o zawody radcy prawnego i notariusza. W obu sprawach Trybunał zdecydował, że otwarcie dostępu do tych zawodów jest zgodne z Konstytucją.

Niższe stawki zastępstwa dla adwokatów i radców prawnych

14 lutego 2013 r. weszły w życie przepisy, na mocy których z 360 zł do 60 zł została obniżona stawka minimalna kosztów zastępstwa procesowego adwokata i radcy prawnego za prowadzenie sprawy przed Sądem Okręgowym w Warszawie – sądem ochrony konkurencji i konsumentów o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone.

Wprowadzona została również jednolita ryczałtowa stawka minimalna wynagrodzenia profesjonalnych pełnomocników, w kwocie 120 zł, za prowadzenie sprawy ze skargi na przewlekłość postępowania.

W uzasadnieniach obu rozporządzeń zmieniających wskazano, że motywem obniżenia stawki minimalnej w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone jest zwiększenie dostępności fachowej pomocy prawnej w tych sprawach, co ma wpłynąć pozytywnie na realizację zasady dostępności do sądu oraz przeciwdziałanie praktykom polegających na celowym zwielokrotnianiu kosztów zastępstwa procesowego w sprawach dotyczących klauzul niedozwolonych.

Najemca nie wykupi byłego mieszkania zakładowego

W wyroku z dnia 14 lutego 2012 r. wydanym w sprawie P 17/10 (Dz. U. poz. 201, OTK-A 2012/2/14) Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.) w zakresie, w jakim przyznaje najemcy roszczenie o przeniesienie własności spółdzielczego lokalu mieszkalnego, który przed nieodpłatnym przejęciem przez spółdzielnię mieszkaniową był mieszkaniem przedsiębiorstwa państwowego, państwowej osoby prawnej lub państwowej jednostki organizacyjnej, powiązane wyłącznie z obowiązkiem spłaty zadłużenia z tytułu świadczeń wynikających z umowy najmu lokalu (pkt 1 powołanego przepisu), jest niezgodny z art. 64 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyrok wszedł w życie dnia 23 lutego 2013 r. i pozbawił najemców spółdzielczych lokali mieszkalnych możliwości nabycia od spółdzielni dawnego mieszkania zakładowego jedynie za zwrotem zadłużenia wynikającego z umowy najmu lokalu.

Gminy mogą ustalać stawki opłat za śmieci na różne sposoby

19 lutego opublikowano ustawę z dnia 25 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. poz. 228). Nowelizacja zapewnia samorządom elastyczność w organizowaniu nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi i jego lepsze dopasowanie do potrzeb mieszkańców.

Gminy mogą ustalać stawki opłat na cztery różne sposoby: od liczby mieszkańców, powierzchni nieruchomości, ilości zużytej wody lub za gospodarstwo domowe (stawka ryczałtowa). Mogą także wybierać różne metody dla poszczególnych części obszaru gmin.

Nowelizacja ustawy zakłada także możliwość różnicowania przez gminy opłat za odpady komunalne przez wprowadzenie ulg albo dopłat dla właścicieli.

Zmiany w prawie zamówień publicznych

20 lutego 2013 r. weszła w życie ustawa z dnia 12 października 2012 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. z 2012 r., poz. 1271).

Najważniejsze zmiany:

• do ustawy – Prawo zamówień publicznych wprowadzono nowy rozdział, poświęcony wyłącznie zamówieniom w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa;

• uznano, że w postępowaniu o udzielenie zamówień publicznych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa będą mogli brać udział zasadniczo wyłącznie wykonawcy z państw Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a także z państw, z którymi Unia Europejska lub Polska zawarła odpowiednią umowę międzynarodową;

• wskazano, że z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wykluczać się będzie wykonawców, którzy należąc do tej samej grupy kapitałowej w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów złożyli odrębne oferty lub wnioski o dopuszczenie do udziału w tym samym postępowaniu;

• wykluczeniu będą także podlegali wykonawcy, którzy zostali zobowiązani do zapłaty kary umownej, jeżeli obowiązek zapłaty kary umownej wynosi nie mniej niż 5% wartości realizowanego zamówienia i został stwierdzony orzeczeniem sądu, które uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania;

• przed wszczęciem przetargu zamawiający może przeprowadzić dialog techniczny, zwracając się o doradztwo lub udzielenie informacji co do przygotowania opisu przedmiotu zamówienia, specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub określenia warunków umowy.

Trybunał konstytucyjny – uzyskanie licencji syndyka

26 lutego 2013 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Stowarzyszenia Syndyków, Likwidatorów i Sanatorów dotyczący pozbawienia prawa wykonywania czynności syndyka w postępowaniu upadłościowym oraz uzyskania licencji syndyka.

TK uznał za konstytucyjnie uzasadnione wprowadzenie zmian regulacji prawnej kwalifikacji syndyków, które było związane z zasadniczą reformą prawa upadłościowego oraz zamiarem podniesienia efektywności pracy syndyków.

W tej sytuacji wprowadzenie licencji, jako podstawy dopuszczenia do wykonywania funkcji syndyka, Trybunał uznał za mieszczące się w granicach swobody ustawodawcy, ze względu na charakter i znaczenie zadań wykonywanych przez syndyka.

Ustalił także, że zainteresowane osoby wpisane na listy kandydatów na syndyków nie zostały zaskoczone wprowadzanymi zmianami w regulacjach prawnych i miały wystarczający czas, aby spełnić wymagania określone przez ustawodawcę. Już w prawie upadłościowym z 2003 r. ustawodawca przesądził bowiem, że czynności syndyka może wykonywać tylko osoba posiadająca odpowiednią licencję, wskazując w ust. 3, że zasady i tryb wydawania licencji określi odrębna ustawa.

Tak więc osoby wpisane na listy kandydatów na syndyków miały świadomość, że wykonywanie funkcji syndyka będzie się wiązało z koniecznością uzyskania licencji.

Wyrok K 15/10

Trybunał Konstytucyjny ws. opłaty pobieranej przez komorników sądowych

26 lutego 2013 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Andrzeja G. dotyczącą postępowania egzekucyjnego (zasady pobierania opłat od dłużników przez komorników sądowych).

TK uznał, że pobieranie opłaty egzekucyjnej w wypadku umorzenia postępowania jest sprzeczne z koncepcją ustawy o komornikach. Wymaga ona uwzględnienia realnego, a nie formalnie rozumianego, nakładu kosztów, czasu i wysiłku komornika jako kryterium przyznania mu wynagrodzenia. Opłata egzekucyjna (stosunkowa) jest bowiem co do zasady ściśle związana z efektami działań komornika.

Dokonując oceny zakwestionowanego przepisu TK musiał uwzględnić wskazania płynące z tego, że komornik jest z jednej strony organem państwowym (funkcjonariuszem publicznym), a z drugiej - ponosi ryzyko finansowe swej działalności, oraz że opłata egzekucyjna jest z jednej strony daniną publicznoprawną (nie musi mieć charakteru ekwiwalentnego), z drugiej zaś powinna być powiązana z efektami działań komornika i nakładem jego pracy (jest ona swoistym wynagrodzeniem za prowadzenie egzekucji).

Trybunał Konstytucyjny uznał, że nie może zaakceptować sytuacji, w której ustalona na 5 proc. wysokość opłaty egzekucyjnej w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela pozostaje w rażącej dysproporcji do nakładu pracy.

Wyrok SK 12/11

Radiofonia i telewizja

28 lutego 2013 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2012 r., poz. 1315), na podstawie której:

• dodano do katalogu usług medialnych audiowizualną usługę medialną na żądanie;

• określono, że audiowizualna usługa medialna na żądanie polega na publicznym udostępnianiu treści audiowizualnych na podstawie katalogu, który samodzielnie ustala dostawca usługi;

• wskazano, że odpowiedzialność redakcyjną za audiowizualną usługę medialną na żądanie ponosi jej dostawca;

• przewidziano, że dostawca usługi audiowizualnej na żądanie samodzielnie dokonuje wyboru audycji, które ujęte będą w katalogu audycji audiowizualnych dostępnych na żądanie;

• uregulowana została zasada lokowania produktów w audycjach oraz sponsorowania audycji dostępnych w ramach audiowizualnej usługi medialnej na żądanie, zgodnie z którymi m.in. lokowanie produktów oraz sponsorowanie audycji nie może naruszać samodzielności i niezależności dostawcy audiowizualnej usługi medialnej na żądanie.