Subskrybuj nas na Youtube
PROCEDURY Syn ma 14 lat. Chciałabym złożyć wniosek o zmianę jego nazwiska na moje panieńskie, ponieważ były mąż, którego nazwisko nosi, został prawomocnie skazany za rozbój. Była to głośna, medialna sprawa. Patryk zmienia teraz szkołę i nie chcę, aby w nowym środowisku przylgnęła do niego łatka syna kryminalisty. Czy jest to wystarczający powód, aby wniosek został uwzględniony? Co powinnam w nim zawrzeć, gdzie go złożyć? Czy muszę za niego zapłacić? Słyszałam też, że podobno konieczne jest powołanie biegłego sądowego psychologa dla oceny skutków emocjonalnych zmiany nazwiska dziecka. Czy to prawda – pyta pani Aldona
Za zmianą nazwiska lub imienia muszą przemawiać ważne względy, a zwłaszcza takie, że nazwisko, które się nosi, ośmiesza, nie licuje z godnością człowieka, ma niepolskie brzmienie lub brzmi jak imię. Ważny powód to także zmiana nazwiska na takie, którego faktycznie się używa – np. pseudonim. Jeszcze inna wskazana w przepisach przyczyna to powrót do nazwiska, które zostało zmienione, lub zmiana na noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.
Katalog jest otwarty, co oznacza, że gdy zaistnieją inne ważne powody, zmiana danych osobowych w tym zakresie będzie również dopuszczalna. Może to być m.in. skazanie ojca, którego nazwisko nosi dziecko, prawomocnym wyrokiem za popełnienie ciężkiego przestępstwa. Odpowiadam więc na pytanie pani Aldony: skazanie ojca Patryka za rozbój może być ważnym powodem przemawiającym za zmianą nazwiska chłopca na jej panieńskie.
Zmiana imienia lub nazwiska dziecka następuje na wniosek jego przedstawiciela ustawowego. Pani Aldona powinna więc złożyć taki wniosek do wybranego kierownika urzędu stanu cywilnego, najlepiej tego, który sporządził akt urodzenia syna. Jeśli zrobi to osobiście, przedstawia do wglądu dokument stwierdzający tożsamość. Osoby zamieszkałe poza Polską mogą wysłać wniosek za pośrednictwem konsula, wskazując kierownika urzędu stanu cywilnego (w Polsce), któremu ma on zostać przekazany.
Dokonanie zmiany wymaga zgody zarówno pani Aldony, jak i jej syna (musi ją wyrazić już 13-latek). Zgodę wyraża się osobiście przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo jego zastępcą lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Osoby zamieszkałe poza granicami Polski mogą to zrobić za pośrednictwem konsula. Jeżeli wnioskodawca i jego niepełnoletnie dzieci nie posiadają aktów stanu cywilnego sporządzonych na terytorium Polski, wraz z prośbą o zmianę imienia lub nazwiska składa wniosek o transkrypcję zagranicznych dokumentów.
Wniosek powinien zawierać:
● dane osoby, której zmiana dotyczy:
– imię (imiona) i nazwisko oraz nazwisko rodowe,
– wskazanie kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia oraz akt małżeństwa, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tego aktu,
– numer PESEL, jeżeli został nadany;
● imię lub nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana;
● wskazanie miejsca sporządzenia aktu urodzenia małoletnich dzieci, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tych aktów;
● adres do korespondencji wnioskodawcy;
● uzasadnienie;
● oświadczenie składającego, że w tej samej sprawie nie złożył wcześniej wniosku do innego kierownika urzędu stanu cywilnego lub nie została wydana już decyzja odmowna.
Do wniosku należy załączyć dowód wniesienia opłaty skarbowej w wysokości 37 zł.
Nie ma potrzeby powoływania biegłego sądowego psychologa dla oceny skutków emocjonalnych zmiany nazwiska 14-latka. Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 16 stycznia 2015 r., sygn. akt II OSK 1433/13.
Decyzję o zmianie bądź o odmowie zmiany imienia lub nazwiska wydaje kierownik urzędu stanu cywilnego, do którego trafił wniosek, albo jego zastępca. Ma ona natychmiastowy skutek. Przesyła się ją za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, w którym jest prowadzony rejestr stanu cywilnego, do kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia oraz akt małżeństwa wnioskodawcy, a jeżeli zmiana rozciąga się na małoletnie dzieci – również do kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akty ich urodzenia. Gdy zaś zmiana imienia lub nazwiska małoletniego następuje na wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka, decyzja zostaje przekazana kierownikowi urzędu stanu cywilnego, który sporządził jego akt urodzenia.
Niektóre nazwiska są zastrzeżone
Nie można zmienić nazwiska na historyczne, wsławione w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej albo wojskowej, chyba że noszą je członkowie rodziny wnioskodawcy. Po zmianie nazwisko nie może się składać z więcej niż dwóch członów (z wyłączeniem sytuacji, gdy następuje zmiana na noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada).
Podstawa prawna
Art. 3 pkt 2, art. 5–6 ust. 1, art. 4 ust. 1, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 2 i 4–5 oraz art. 9 ust. 2, art. 13 ustawy z 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1274). Załącznik do ustawy z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1893).
