Subskrybuj nas na Youtube
Na przełomie marca i kwietnia resort sprawiedliwości przedstawił - i skierował do konsultacji - obszerny projekt nowego regulaminu urzędowania sądów powszechnych. Planowane rozporządzenie ma m.in. określać zasady obsługi interesantów w sądach oraz organizacji rozpraw, mówi też o ujednoliceniu sądowych stron internetowych oraz o zakresie informacji, jakie mogłyby być ujawniane na wokandach.
"Tym, co nas szczególnie dotknęło, to jest kwestia możliwości rejestracji osób wchodzących do sądu" - powiedział PAP wiceprezes zarządu HFPC Adam Bodnar, który podpisał stanowisko fundacji w tej sprawie. Dodał, że na mocy regulaminu, który jest rozporządzeniem, nie można rozszerzać tego, co jest dopuszczalne na podstawie ustawy o ustroju sądów powszechnych.
Projekt regulaminu odnosi się m.in. do kwestii bezpieczeństwa w sądach. "Zwiększeniu bezpieczeństwa w sądach służyć ma regulacja zezwalająca prezesowi sądu na wprowadzenie stałej, bądź tylko w określonych sytuacjach rejestracji osób wchodzących do budynku sądu" - przewiduje ministerstwo. Oznacza to, że "zamiar wejścia do sądu może wiązać się z okazaniem dokumentu ze zdjęciem w celu ustalenia tożsamości wchodzących osób".
Jak wskazała HFPC, regulacja taka "budzi wątpliwości z punktu widzenia prawa do sądu, w szczególności w zakresie prawa do jawnego rozpoznania sprawy". "Rejestracja osób wchodzących do sądu może odstraszać od korzystania przez osoby trzecie, chcące uczestniczyć w rozprawach, z zasady jawności zewnętrznej postępowania sądowego" - napisano w opinii.
W projekcie przewidziano też, że kontroli bagażu osób wchodzących do sądów nie podlegają np. prokuratorzy, adwokaci, radcowie prawni, policjanci i inni funkcjonariusze służb. Dodano jednak, że wprowadzenie kontroli wobec tych osób "jest możliwe w razie zagrożenia bezpieczeństwa".
Zdaniem HFPC przepis taki może stanowić zagrożenie dla np. tajemnicy adwokackiej, która ma charakter bezwzględny. "Osoby wymienione w przepisie, ze względu na konieczność ochrony tajemnic prawnie chronionych, powinny bezwzględnie zostać zwolnione z obowiązku poddania się kontroli bagażu" - podkreśliła fundacja.
Ponadto, jak wskazała HFPC w swej opinii, szereg różnych regulacji zawartych w projekcie de facto dotyczy działalności orzeczniczej sądów w poszczególnych rodzajach spraw. Chodzi np. o kwestie postępowań wobec nieletnich, sprawy rodzinne i alimentacyjne. Dlatego takie zapisy projektu wykraczają poza kwestie możliwe do określania w rozporządzeniu, a przez to są niezgodne z konstytucją.
Wcześniej na ewentualność niezgodności z konstytucją niektórych z proponowanych przepisów zwracała uwagę Krajowa Rada Sądownictwa. Według KRS projekt - na przykład w części dotyczącej zasad przydziału spraw sędziom i podziału czynności pomiędzy sędziów w ramach wydziału sądowego - wkracza w zakres ustawowych kompetencji prezesa sądu.
Resort sprawiedliwości - zamiast nowelizować dotychczasowy regulamin - zdecydował się opracować liczący 115 stron nowy projekt rozporządzenia po licznych wcześniejszych zmianach ustaw, w tym np. dotyczących ustroju sądów. "Planowana liczba i zakres zmian, jakie musiałyby być wprowadzone do obowiązującego rozporządzenia, naruszyłaby jego konstrukcję, co w efekcie doprowadziłoby do jego niespójności merytorycznej i logicznej" - wskazywało MS.
Jak powiedziała PAP Wioletta Olszewska z biura prasowego MS, resort będzie analizował uwagi wpływające w ramach konsultacji nad projektem. "Na 21 maja zaplanowana została konferencja uzgodnieniowa w tej sprawie" - dodała.