Pan Michał prowadzi nad morzem gospodarstwo agroturystyczne i restaurację, w której sprzedaje tradycyjne potrawy z własnych produktów rolnych. Część z nich ma wyjątkową recepturę, która jest przechowywana w jego rodzinie od pokoleń. – Podobne potrawy starają się przygotowywać również inni restauratorzy z okolic. Chcę uzyskać wyłączność na ich wytwarzanie. Czy wpis na listę produktów tradycyjnych da mi monopol na ich produkcję.
Wpis wyrobu lub potrawy na rządową listę produktów tradycyjnych sprawia, że są one bardziej atrakcyjne dla klientów, lecz nie daje monopolu na ich wytwarzanie. Rejestracja pozwala na urzędowe potwierdzenie stosowanej nazwy, metod produkcji oraz receptury. Dzięki uznanej w ten sposób wysokiej jakości produktu, zazwyczaj wzrasta na niego popyt i zaufanie klientów do producenta. Jednocześnie może poszerzyć się rynek zbytu na ten wyrób, co jest równoznaczne z promocją produktu i regionu. Lista produktów tradycyjnych ma bowiem na celu zidentyfikowanie tradycyjnej żywności, a co za tym idzie – celowe zwiększenie zainteresowania nią wśród konsumentów.
Wyroby z tradycją
Pan Michał powinien wiedzieć, że prawo do wpisu na listę produktów tradycyjnych mają wyroby, które charakteryzują się tradycyjną, ugruntowaną w czasie (jako najkrótszy przyjmuje się okres 25 lat) metodą wytwarzania. Mogą to być przykładowo sery, produkty mięsne, przetworzone warzywa, miody, gotowe dania lub napoje alkoholowe. Podstawą rejestracji jest niepowtarzalna jakość związana z historycznymi przepisami, metodami produkcji i sposobami przetwarzania lub dojrzewania żywności. Produkty wpisane na listę stanowią element dziedzictwa kulturowego regionu, w którym są wytwarzane. Za taki nie może być uważany jednak wyłączny związek z tradycją rodzinną samej rodziny czytelnika. Wyroby muszą się cieszyć uznaniem konsumentów, a przede wszystkim lokalnej społeczności. Zostanie to zweryfikowane w trakcie postępowania związanego z wpisem produktu na państwową listę.
Wniosek do marszałka
Z wnioskiem o wpis na listę może wystąpić praktycznie każdy. Uprawnionymi są zarówno osoby fizycznie (niekoniecznie prowadzące działalność gospodarczą), jak i firmy działające w formie spółek. Wystarczy, że wytwarzają one dany produkt. W praktyce zarejestrowaniem produktu tradycyjnego zainteresowani są najczęściej przedsiębiorcy, którzy nie tylko go produkują, lecz także sprzedają bezpośrednio i na szerszą skalę. Zaliczać się do nich mogą zarówno niewielkie gospody i restauracje, małe masarnie i piekarnie, jak i duże zakłady produkcyjne prowadzące sprzedaż na skalę krajową.
Dodatkowe świadectwo ochronne substancja czynna dostaje tylko raz
Dodatkowe świadectwo ochronne substancja czynna dostaje tylko raz

Zobacz również
Wnioski o rejestrację trzeba skierować do marszałka województwa. Tylko on jest uprawniony i jednocześnie zobowiązany do oceny wniosków przed ich przesłaniem do ministra rolnictwa. Wniosek musi być złożony na urzędowym formularzu. Można go pobrać ze strony internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (www.minrol.gov.pl), jak również w urzędach marszałkowskich. W piśmie trzeba przedstawić m.in. informacje dotyczące tradycji, pochodzenia oraz historii wytwarzania produktu. Warto wskazać źródła historyczne albo cytaty z literatury, które zawierają wzmianki na temat starych receptur i są dowodem, że wyrób gości na polskich stołach co najmniej od 25 lat.
Złożenie wniosku oraz rejestracja nie wiążą się z koniecznością jakichkolwiek opłat. Wniosek może dotyczyć wyłącznie jednego produktu. Rejestrowany produkt nie podlega kontroli zgodności produkcji z zadeklarowaną metodą wytwarzania.
Wpis na listę
Jeżeli zgłoszony produkt przejdzie pomyślnie całą procedurę w urzędzie marszałkowskim, marszałek przesyła kopię wniosku ministrowi rolnictwa, a ten, jeżeli nie będzie miał zastrzeżeń, wpisze go na listę produktów tradycyjnych. Po zarejestrowaniu produktu tradycyjnego podmiot, który go zgłosił, otrzymuje z ministerstwa pisemną informację potwierdzającą wpis. Nie jest ona jednak certyfikatem. Producenci mogą natomiast potwierdzić zgodność produkcji z zadeklarowaną metodą, m.in. poprzez skorzystanie z usług jednostek certyfikujących.
Bez wyłączności
Wpis na rządową listę nie przyznaje ochrony produktom. Przede wszystkim miejsce na liście produktów tradycyjnych nie może być utożsamiane z uzyskaniem ochrony nazwy lub rejestracją znaku towarowego do określonego rodzaju wędliny, dania, napoju czy pieczywa. Lista produktów tradycyjnych została stworzona w celu identyfikacji i promocji produktów wytworzonych tradycyjnymi metodami, a nie tworzenia monopolu na ich wytwarzanie.
Zarejestrowanie produktu tradycyjnego ma przede wszystkim znaczenie promocyjne dla regionu i własnej działalności. Nabywający je klienci mają pewność co do ich unikalności i są zdecydowani zapłacić za nie wyższą cenę niż za podobne produkty wytwarzane metodami przemysłowymi przez konkurencyjne firmy. Umieszczenie produktu na liście umożliwia szersze rozpowszechnienie informacji o jego pochodzeniu i metodach produkcji. Jest to jednocześnie darmowa reklama, która poparta dodatkowymi działaniami marketingowymi pozwala na wyjście z produktem poza rynek lokalny. Informację o fakcie zarejestrowania wytwarzanych dań, miodów albo napojów można umieścić w lokalu przedsiębiorstwa, ogłoszeniach reklamowych lub na stronie internetowej. W niektórych przypadkach rejestracja produktu daje też możliwość stosowania przy produkcji łagodniejszych procedur weterynaryjnych i sanitarnych, o ile taka potrzeba wynika z tradycyjnej receptury.
1394 wpisy znajdują się obecnie na liście produktów tradycyjnych
Tak może wyglądać opis
Fragmenty opisu pochodzenia gałek sadczanych, które zostały wpisane na listę produktów tradycyjnych 16 kwietnia 2015 r.: „Gałki sadczane to tradycyjna potrawa przygotowywana przez gospodynie we wsi Grobla w powiecie bocheńskim w Małopolsce. Charakterystyczna nazwa produktu wzięła się od kulistego kształtu zwanego na terenie powiatu gałkami oraz w związku z określeniem tartych ziemniaków – zwanych sadkami. Jest produktem niedrogim i prostym do przyrządzenia składającym się z dwóch podstawowych składników: tartych, surowych ziemniaków i mąki pszennej (...). Z badań etnograficznych przeprowadzonych w Grobli wynika, że potrawa znana była już w końcu XIX wieku. „Gałki to tradycja z dziada pradziada na wsi, w gminie i w tej okolicy”; „W tej gminie gałki są popularne, znane od wielu pokoleń” (...).
Przykładowe dokumenty uwierzytelniające tradycję wytwarzania produktu:
● dokumenty z muzeum etnograficznego,
● zapisy z ksiąg parafialnych,
● fragmenty utworów literackich, w których zawarte są opisy wytwarzania i spożywania danego produktu,
● biografie,
● zapisy w historycznych książkach kucharskich,
● zapis przekazu ustnego,
● fotografie,
● obrazy i inne materiały, które mogą posłużyć do udowodnienia, że produkt jest tradycyjny
Źródło: www.minrol.gov.pl
Podstawa prawna
Art. 47–56 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych (Dz.U. z 2005 r. nr 10, poz. 68 ze zm.). Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 22 marca 2005 r. w sprawie wzoru wniosku o wpis na listę produktów tradycyjnych (Dz.U. z 2005 r. nr 58, poz. 509).