Subskrybuj nas na Youtube
Zaledwie 115 pozwów zbiorowych wpłynęło do sądów w latach 2010–2014 – wynika z raportu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, podsumowującego 4 lata funkcjonowania ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U. z 2010 r. nr 7, poz. 44).
Jak wynika z zestawienia, do tej pory tylko jedna z wniesionych w ten sposób spraw zakończyła się prawomocnym wyrokiem na korzyść strony powodowej. Autorzy raportu zwrócili m.in. uwagę na długi okres dochodzenia praw w tym trybie.
– Jedynym sposobem, żeby skrócić postępowanie, pozostaje ugoda – podkreślał dr Marek Niedużak, adwokat, współautor raportu fundacji.
Obecnie jednak taka forma załatwiania spraw w Polsce kuleje. Zgodnie z przywoływaną w sprawozdaniu opinią sędzi Katarzyny Sieheń art. 7 ustawy przewidujący możliwość skierowania przez sąd stron do mediacji na każdym etapie postępowania jest martwy. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy jest chociażby brak wykwalifikowanych mediatorów, co niestety nie zwiększa zaufania do tej instytucji. Panuje też przekonanie, że decyzja o wejściu na drogę mediacji jeszcze bardziej rozciągnie w czasie proces.
Fundacja postuluje, by w pozwach grupowych można było dochodzić również roszczeń za naruszenie dóbr osobistych. Sędziowie są jednak przeciwni. Wskazują, że tego typu sprawy są na tyle zindywidualizowane, że nie powinno się ich łączyć. Tu HFPC proponuje, by w takim procesie ustalać jedynie odpowiedzialność za sam fakt wyrządzenia szkody, a kwestie wysokości konkretnych odszkodowań pozostawić pozwom indywidualnym.
W czerwcu 2013 r. Komisja Europejska przedstawiła zalecenia dotyczące pozwów zbiorowych. Michał Szwast, prawnik HFPC i współautor raportu, podkreślił, że jednym z najistotniejszych zaleceń jest stworzenie centralnego rejestru postępowań grupowych, który byłby dostępny w formie elektronicznej. Osoby, które mają wspólne roszczenia, mogłyby się szybko dowiedzieć o toczących się postępowaniach.
Do tego fundacja wskazuje na słabość przepisów o obowiązku publikacji informacji o wszczęciu postępowania grupowego w prasie. Wiążą się z tym wysokie koszty, które ponosi strona powodowa. Małgorzata Rothert, miejski rzecznik konsumentów w Warszawie, też przekonuje, że właściwsza byłaby publikacja w internecie.
Warunki skargi grupowej
Pozew zbiorowy jest możliwy, gdy:
● roszczenia są jednego rodzaju
● wynikają z tej samej postawy faktycznej
● dochodzi ich co najmniej 10 osób