Subskrybuj nas na Youtube
Śmieciowa sprawa
1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Na wprowadzenie rozwiązań władze lokalne mają czas do 1 lipca 2013 r.
Zgodnie z nimi opłata za odbiór śmieci ma być podzielona na wszystkich mieszkańców gminy, którzy będą płacić jedną stawkę, ustawa zobowiązuje także gminy do organizowania przetargów na wywóz śmieci na swym terenie.
Jednakże mijający rok pokazał, że samorządy nie kwapią się do organizowania przetargów, nie są także do końca pewne, według jakich kryteriów będą naliczane opłaty w sprawie śmieci.
Większe prawa zwierząt
Od 1 stycznia 2012 r. weszły w życie przepisy nowelizacji ustawy o ochronie praw zwierząt (Dz.U. z 2011 r. nr 230, poz. 1373). Nowelizacja ta wprowadziła część postulowanych od dawna przez obrońców praw zwierząt zmian w prawie. Przede wszystkim została rozszerzona definicja znęcania się nad zwierzętami, wprowadzono surowsze kary za złe traktowanie zwierząt, zakazano ich sprzedaży na targach (grzywnę można nałożyć także na kupującego).
Co ważne, nie tylko policja będzie mogła karać osoby, które nie szanują praw zwierząt: mandat za trzymanie psa na zbyt krótkim łańcuchu czy w złych warunkach może wystawić także straż miejska.
ACTA
W styczniu Polska podpisała porozumienia ws. ACTA (dotyczącą zwalczania handlu podrabianymi artykułami) mimo trwających w kraju protestów, zwłaszcza ze strony internautów.
Treść umowy i brak konsultacji jej projektu wywołały protesty internautów na ogromną skalę oraz ataki na strony internetowe urzędów państwowych.
Po fali protestów premier poinformował, że podjął definitywną decyzję o zawieszeniu procesu ratyfikacji umowy ACTA co najmniej do końca 2012 roku, zaś w lipcu Parlament Europejski ostatecznie odrzucił międzynarodową umowę ACTA.
Deregulacja
W marcu premier Donald Tusk i minister sprawiedliwości Jarosław Gowin przedstawili pierwszy pakiet deregulacyjny, który ułatwi dostęp do 50 zawodów przez częściową lub całkowitą likwidację wymogów wykonywania tych profesji. Ma to poszerzyć rynek, zwiększyć konkurencję i obniżyć ceny usług.
Duża część zmian obejmie zawody prawnicze, zwłaszcza adwokata, radcy prawnego, komornika, syndyka, notariusza, ale także pomocników w sądach i prokuraturach.
Oprócz tego szykuje się zliberalizowanie dostępu do zawodów prawniczych (m. in. przez skrócenie okresu obowiązkowych praktyk zawodowych z pięciu lat do trzech dla osób, które nie odbyły aplikacji, upoważniających do zdawania egzaminu zawodowego), zmiany w egzaminach zawodowych (rezygnacja z zadań testowych i pozostawienie tylko części praktycznej) czy skrócenie czasu trwania aplikacji.
Deregulacją są mocno zaniepokojeni notariusze. Wśród najczęściej wymienianych powodów do obaw pojawia się możliwość, że wkrótce notariuszem będzie mógł zostać także komornik z trzyletnim doświadczeniem, pod warunkiem że będzie mieć wyższe wykształcenie prawnicze.
Rewolucja w ogrodach działkowych
11 lipca Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z konstytucją 24 przepisy ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych. Wyrok Trybunału dotyczy ponad 966 tysięcy działek o łącznej powierzchni ponad 43 tysięcy hektarów.
Przepisy ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych zakwestionowane przez TK stracą moc 21 stycznia 2014 r. (18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw).
Wyjątkiem był przepis, który przestał obowiązywać już w 20 lipca i dotyczył obowiązku przekazywania Skarbowi Państwa i samorządom w nieodpłatne użytkowanie Polskiemu Związkowi Działkowców gruntów stanowiących ich własność, jeżeli są one przeznaczone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego pod rodzinne ogrody działkowe.
Jakie przepisy zostały zakwestionowane?
Trybunał uznał za sprzeczne z konstytucją przede wszystkim te przepisy, które przyznają Polskiemu Związkowi Działkowców pozycję monopolistyczną w dostępie do gruntów i zarządzania ogrodami działkowymi.
Niekonstytucyjne przywileje PZD dotyczą trzech podstawowych sfer:
• pozycji PZD względem innych organizacji zrzeszających działkowców
• sytuacji właścicieli gruntów, na których położone są rodzinne ogrody działkowe
• stosunków PZD ze zrzeszonymi w nim działkowcami.
TK zdecydował, że niekonstytucyjny jest np. artykuł przyznający PZD prawo ustanawiania na rzecz swoich członków prawa bezpłatnego i bezterminowego używania działki i pobierania z niej pożytków czy zwolnienie PZD od opłat i podatków z tytułu prowadzenia działalności statutowej.
Jak podkreślał TK, sami użytkownicy ogródków nie mają się czego obawiać: wyrok nie kwestionuje samej idei działek, a jedynie ich organizację.
Według sędziów TK najważniejsze jest zobowiązanie ustawodawcy, by w ciągu 18 miesięcy wydał nową ustawę, która w konstytucyjny sposób określi status ogrodów działkowych.
Partie rozpoczęły prace nad projektami nowelizacji ustawy, które miałyby uregulować kwestie ogródków działkowych. I tak np. jednym z głównych założeń projektu opracowanego przez Sojusz Lewicy Demokratycznej jest nie dopuszczenie do tego, by działkowcom odebrano prawa do użytkowania działek.
Propozycja SLD przewiduje także, że stanowiące własność Skarbu Państwa grunty, przeznaczone pod rodzinne ogrody działkowe lub będące dotychczas w użytkowaniu PZD podlegałyby komunalizacji na rzecz właściwej jednostki samorządu terytorialnego.
Prawo prasowe
27 lipca Sejm uchwalił nowelę Prawa prasowego, która uczyniła sprostowanie jedyną formą reakcji na publikacje prasowe.
Według nowelizacji sprostowanie nie może przekraczać dwukrotnej objętości fragmentu materiału prasowego, którego dotyczy ani zajmować więcej niż dwukrotność czasu antenowego, jaki zajmował dany fragment przekazu medialnego.
Sprostowanie powinno także zostać nadane w placówce pocztowej lub złożone na piśmie w siedzibie redakcji, maksymalnie w ciągu 21 dni od opublikowania materiału prasowego, którego dotyczy.
Zawirowania w prokuraturze
11 września resort sprawiedliwości zapowiedział nową Ustawę o prokuraturze.
Planowane zmiany przewidują m.in. zwiększenie kompetencji prokuratora generalnego, likwidację Krajowej Rady Prokuratury i zastąpienie jej organem samorządowym - Zgromadzeniem Prokuratorów, danie rządowi prawa do określania kierunków "polityki karnej" oraz włączenie prokuratury wojskowej do prokuratur cywilnych.
Nowe zasady organizowania zgromadzeń
4 października prezydent podpisał nowelizację Prawa o zgromadzeniach, która umożliwia zakazanie organizacji dwóch lub więcej zgromadzeń w tym samym miejscu i czasie, jeśli może to prowadzić do naruszenia porządku.
Nowelizacja wprowadza zakaz posiadania przez uczestników zgromadzenia wyrobów pirotechnicznych lub innych niebezpiecznych materiałów lub narzędzi.
Zakłada także możliwość zakazania organizowania dwóch lub więcej zgromadzeń w tym samym miejscu i czasie, jeżeli nie jest możliwe ich oddzielenie lub odbycie w taki sposób, aby ich przebieg nie zagrażał życiu, zdrowiu albo mieniu.
Reorganizacja sądów rejonowych
5 października minister sprawiedliwości Jarosław Gowin podpisał rozporządzenie, zgodnie z którym 79 małych sądów rejonowych zostanie zniesionych i stanie się wydziałami zamiejscowymi większych jednostek. Resort sprawiedliwości uzasadnia, że "celem zmian jest przede wszystkim bardziej racjonalne i elastyczne wykorzystanie potencjału polskich sędziów".
Plany ministra nie wszystkim się podobają: wątpliwości w tej sprawie zgłaszało Stowarzyszenie Sędziów Polskich "Iustitia", Krajowa Rada Sądownictwa, a także przedstawiciele samorządów z miejscowości, które są obecnie siedzibami sądów i część środowiska sędziowskiego.
Przeciw opowiedziały się także PiS, SLD i Ruch Palikota, a koalicyjny PSL we wrześniu złożył w Sejmie obywatelski projekt nowelizacji przepisów, który miał zablokować reorganizację. Zebrano pod nim 150 tys. podpisów.
Do Trybunału Konstytucyjnego trafiły także wnioski PSL i Krajowej Rady Sądownictwa dotyczące stwierdzenia niezgodności z ustawą zasadniczą upoważnienia ministra sprawiedliwości do tworzenia i znoszenia sądów oraz ustalania ich siedzib i obszarów właściwości w drodze rozporządzenia.
Zmiany w kodeksie karnym
10 października rząd przyjął projekt wielkiej nowelizacji Kodeksu postępowania karnego, efekt wieloletnich prac Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego zakładający zmianę sposobu prowadzenia procesów.
Projekt nowelizacji Kpk ma m. in. służyć skróceniu czasu postępowań nawet o jedną trzecią. Sąd nie będzie także już mógł w trakcie procesu odesłać sprawy prokuraturze do uzupełnienia - lecz będzie musiał ją osądzić taką, jaką prokuratura przygotowała.
Zmienić się miałby też próg kwotowy między przestępstwami a wykroczeniami przeciwko mieniu - z 250 zł do tysiąca zł. Zaplanowano też, że za jazdę rowerem po pijanemu odpowiadano by jak za wykroczenie, a nie przestępstwo, jak to ma miejsce dzisiaj.
Zamrożenie pensji sędziów – konstytucyjne
12 grudnia Trybunał Konstytucyjny uznał, że przyjęta pod koniec grudnia 2011 r. tzw. ustawa okołobudżetowa, która zamroziła płace sędziów (oraz zależne od nich płace prokuratorów) jest zgodna z konstytucją.
W wyniku przyjęcia ustawy okołobudżetowej płace kilkunastu tysięcy sędziów i prokuratorów - także w stanie spoczynku - nie wzrosły w 2012 r. od 344 do 799 zł.
TK uznał, że podjęta przez rząd decyzja była zgodna z konstytucją, podkreślił także, że zamrożenie płac sędziów nie może się stać stałą praktyką, a taka decyzja na 2012 r. była "incydentalna".
Sędziowie i prokuratorzy wyrażali rozczarowanie wyrokiem – gdyby bowiem TK uznał niekonstytucyjność zamrożenia ich płac, mogłoby to oznaczać wypłaty z budżetu należnych wyrównań za bieżący rok.