Jakie zmiany w prawie czekają nas w 2013 r.?

Reorganizacja sądów rejonowych

Początkowo projekt rozporządzenia ministra sprawiedliwości Jarosława Gowina zakładał zniesienie od 1 lipca 2012 r. ponad 120 sądów rejonowych, w których miało pracować do 14 sędziów włącznie.

Głównym celem tych zmian miała być lepsza organizacja pracy w sądownictwie i oszczędności finansowe. Ostatecznie jednak reformę zdecydowano się przenieść na styczeń 2013 r.

Plany ministra nie wszystkim się podobały: wątpliwości w tej sprawie zgłaszało Stowarzyszenie Sędziów Polskich "Iustitia", Krajowa Rada Sądownictwa, a także przedstawiciele samorządów z miejscowości, które są obecnie siedzibami sądów i część środowiska sędziowskiego.

Przeciw opowiedziały się także PiS, SLD i Ruch Palikota, a koalicyjny PSL we wrześniu złożył w Sejmie obywatelski projekt nowelizacji przepisów, który miał zablokować reorganizację. Zebrano pod nim 150 tys. podpisów.

Do Trybunału Konstytucyjnego trafiły także wnioski PSL i Krajowej Rady Sądownictwa dotyczące stwierdzenia niezgodności z ustawą zasadniczą upoważnienia ministra sprawiedliwości do tworzenia i znoszenia sądów oraz ustalania ich siedzib i obszarów właściwości w drodze rozporządzenia.

W październiku 2012 r. Jarosław Gowin zdecydował się jednak podpisać rozporządzenie, na mocy którego od 1 stycznia 2013 roku 79 sądów rejonowych o limicie etatów do dziewięciu sędziów włącznie zostanie przekształconych w wydziały zamiejscowe sąsiednich sądów (zmiany dotyczą wydziału cywilnego, karnego, rodzinnego i nieletnich oraz ksiąg wieczystych).

Jak twierdzi minister, decyzja w sprawie reorganizacji sądów jest nieodwracalna i to jest jego ostatnie zdanie w tej kwestii.

Nowe prawo jazdy

Podpisana przez prezydenta nowelizacja ustawy o kierujących pojazdami przesunęła na 19 stycznia 2013 r. termin wejścia w życie przepisów dotyczących prawa jazdy.

Wprowadzenie nowych przepisów ma na celu zmniejszenie liczby wypadków z udziałem kierowców i dostosowanie polskich przepisów do unijnych dyrektyw.

Jakie nowości czekają przyszłych kierowców? Przede wszystkim prawo jazdy nie będzie wydawane bezterminowo, tylko na 15 lat. Pojawią się także nowe kategorie AM, A2, samo zaś zdawanie egzaminu teoretycznego będzie bardziej utrudnione (zwiększy się baza pytań, ponadto nie będą one wcześniej znane kursantom, tak jak jest teraz).

Już teraz wiadomo, że niektóre przepisy ustawy wejdą w życie z opóźnieniem. Tak będzie np. z okresem próbnym. Dotyczy on nowych kierowców, którzy pomiędzy czwartym a ósmym miesiącem od uzyskania uprawnień mieliby być kierowani na dodatkowy kurs w ośrodku doskonalenia techniki jazdy, a po popełnieniu dwóch wykroczeń w trakcie pierwszego roku wysyłani na kurs reedukacyjny. Przepisy dotyczące okresu próbnego zostały przesunięte na 2016 r.

W związku z tym, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych musi przebudować rejestry: CEPiK (Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców) oraz systemu PESEL (Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności), przesunięte zostanie wejście w życie także innych przepisów, m. in. dotyczących centralnych ewidencji ośrodków szkolenia kierowców, instruktorów, egzaminatorów czy komunikacji pomiędzy starostą a ewidencją kierowców.

Parlamentarny zespół ds. bezpieczeństwa ruchu drogowego przygotował także kolejne zmiany w przepisach dla kierowców. Nowela przewiduje m. in. 100-proc. podwyżkę grzywien i mandatów.

Nowe prawo pocztowe

Od 1 stycznia 2013 r. także inni operatory pocztowi, oprócz Poczty Polskiej, będą mogli dostarczać listy ważące do 50 gramów. Oznacza to przełamanie monopolu Poczty Polskiej i otwarcie rynku dla innych operatorów. Jednak Poczta nie zostanie pozbawiona wszystkich przywilejów – tak jak dotychczas tylko i wyłącznie ona będzie dostarczać emerytury, przesyłki urzędowe, listy urzędowe czy deklaracje PIT.

Kłopotliwa sprawa śmieci

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach weszła w życie 1 stycznia 2012 r. – daje to gminom czas najpóźniej do 1 lipca 2013 r. na przejęcie odpowiedzialności za odpady i ustalenie stawek opłat dla mieszkańców za odbiór i zagospodarowanie odpadów (do tej pory właściciele nieruchomości sami podpisywali z firmami umowy na odbieranie odpadów z posesji).

Od lipca sytuacja ma wyglądać w ten sposób, że gminy wybiorą w przetargu firmę, która zajmie się wywozem śmieci, zaś mieszkańcy będą uiszczać stałą opłatę opartą na określonej przez gminę podstawowej stawce.

Już teraz jednak wiadomo, że część gmin w ogóle nie zamierza organizować przetargów, a część z pewnością nie zdąży do lipca.

Nowy kodeks budowlany

W kwietniu 2013 roku pod obrady Sejmu powinien trafić kodeks budowlany, który ma zastąpić obowiązujące aktualnie Prawo budowlane.

Nowe przepisy mają ułatwić proces inwestycyjny i zminimalizować rolę administracji, ale nie tylko.

Zmiany będą także dotyczyły planu zagospodarowania przestrzennego, który będzie podstawą wydawania pozwoleń na budowę.

Istotna ma być także rezygnacja z niektórych ograniczeń w przypadku robót budowlanych. Oznacza to, że wszystko, co nie jest budową będzie uwolnione od decyzji pozwoleń na budowę i zgłoszeń (tym samym np. tynkowanie, wymiana okien czy dachu nie będzie już obarczona obowiązkiem występowania o jakiekolwiek zezwolenia).

Samą budowę będzie można rozpocząć na podstawie zgłoszenia z dołączonym projektem budowlanym, a uzyskanie pozwolenia na budowę będzie obowiązkowe wyłącznie w przypadku obiektów budowlanych wymienionych w nowej ustawie.

Ustawa zakłada także wprowadzenie zasady żółtej kartki, która dotyczyłaby naruszeń prawa w trakcie procesu budowlanego (ale nie samowoli budowlanej).
Zgodnie z nią organ nadzoru budowlanego, jeżeli nie uzna, że istnieje zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia, najpierw wezwie do usunięcia stanu niezgodnego z prawem, a dopiero później (w razie niepodporządkowania się wezwaniu) rezultatem będzie wszczęcie postępowania administracyjnego.

Także w przypadku nielegalnego użytkowania pierwsze stwierdzenie takiego faktu ma kończyć się ostrzeżeniem i wezwaniem do zalegalizowania użytkowania, a dopiero niezastosowanie się do tego wezwania skutkować ma nakładaniem kar.

Nowy kodeks budowlany przewiduje również możliwość stawiania obiektów budowlanych bliżej granicy z posesją sąsiedzką, a w niektórych przypadkach – z jego notarialnie poświadczoną zgodą.

Przepisy dotyczące zwierząt

Od stycznia zaczną obowiązywać unijne przepisy dot. dobrostanu zwierząt, czyli zapewnienia im odpowiednich warunków chowu.

Przepisy dotyczyć będą przede wszystkim rolników: za ich nieprzestrzeganie prawa grożą rolnikom kary w postaci zmniejszonych dopłat bezpośrednich.
Według nowych wymogów rolnik musi mieć odpowiednie kwalifikacje, zaś samym zwierzętom zapewnić odpowiednie warunki bytowe (m. in. odpowiednie oświetlenie, paszę, wodę, swobodę ruchu).

Zakres danych w rejestrze PESEL

Ustawa o ewidencji ludności podpisana przez prezydenta zakłada, że od 1 stycznia 2013 roku zmieni się zakres danych gromadzonych w rejestrze PESEL.

Przede wszystkim nie będzie już w nim informacji dotyczących adresów, kraju zamieszkania oraz danych dotyczących wjazdu na teren Polski oraz wyjazdu poza granice naszego kraju.

Zmiany w zameldowaniu

Przesunięty został termin wejścia w życie ustawy o ewidencji ludności - z 1 stycznia 2013 r. na 1 stycznia 2015 r. Jednak pewne ułatwienia w związku z zameldowaniem możemy odczuć już od 1 stycznia 2013 r.

Przede wszystkim można będzie wymeldować się i zameldować w jednym urzędzie. Od nowego roku wydłużony zostanie także z 4 do 30 dni termin na zgłoszenie meldunku - te formalności będzie mógł załatwić także ustanowiony pełnomocnik.

Przy dopełnianiu obowiązku meldunkowego nie trzeba będzie podawać m.in. informacji o wykształceniu i obowiązku wojskowym, zniesione zostaną również sankcje za niedopełnienie obowiązku meldunkowego.

Obowiązek zgłoszenia wyjazdu za granicę będzie za to dotyczył osób, które wyjeżdżają na okres powyżej sześciu miesięcy (obecnie dotyczy to wyjazdów powyżej trzech miesięcy).