Subskrybuj nas na Youtube
Sąd Najwyższy zgodnie z ustawą, która reguluje jego funkcjonowanie, to organ władzy sądowniczej powołany do sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Pod tym ogólnym stwierdzeniem kryje się jednak szereg zadań, które przyznane zostały na wyłączność tej instytucji. Zadania Sądu Najwyższego uregulowane zostały również w Konstytucji RP.
1. SN stwierdza ważność wyborów do Sejmu i Senatu oraz rozpoznaje protesty wyborcze
Sąd Najwyższy rozpatruje protesty w postępowaniu nieprocesowym i wydaje postanowienie w sprawie protestów. Na podstawie sprawozdania z wyborów przedstawionego przez PKW oraz opinii wydanych w wyniku rozpoznania protestów, SN rozstrzyga o ważności wyborów (ma na to 90 dni od daty wyborów) oraz o ważności wyboru posła, przeciwko któremu wniesiono protest.
Czym jest protest wyborczy? To wniosek skierowany do sądu, w którym wskazuje się na nieprawidłowości formalne związane z przeprowadzeniem wyborów domagając się ich unieważnienia. Najdalej idącym w skutkach rozstrzygnięciem może być podjęcie uchwały o nieważności wyborów.
2. SN stwierdza ważność wyborów prezydenckich
Na podstawie sprawozdania z wyborów przedstawionego przez Państwową Komisję Wyborczą oraz po rozpoznaniu protestów SN rozstrzyga o ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej.
3. SN stwierdza ważność referendum ogólnokrajowego oraz referendum ws. Konstytucji RP
4. Sąd Najwyższy rozstrzyga zagadnienia budzące wątpliwości prawne
Wniosek z zapytaniem do SN w konkretnej sprawie skierować mogą sądy apelacyjne. Sąd Najwyższy interpretuje niejasne przepisy i wskazuje, w jaki sposób należy przeprowadzić wykładnię obowiązującego prawa. Sąd apelacyjny jest wtedy związany udzieloną przez SN odpowiedzią.
Z wnioskiem o wyjaśnienie wykładni prawa do SN może wystąpić także I Prezes Sądu Najwyższego, Rzecznik Praw Obywatelskich i Prokurator Generalny oraz, w zakresie swojej właściwości, Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej, Rzecznik Praw Dziecka, Przewodniczący Rady Dialogu Społecznego, Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego i Rzecznik Finansowy.
5. SN rozpoznaje kasacje oraz skargi kasacyjne
Kasacja jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia prawomocnego wyroku, który zapadł w postępowaniu karnym. Jeśli chodzi o postępowanie cywilne, jej odpowiednikiem jest skarga kasacyjna.
6. SN opiniuje ustawy oraz inne akty normatywne
To pozaorzecznia kompetencja Sądu Najwyższego, która może mieć istotny wpływ na przebieg procesu legislacyjnego. Organ opiniuje projekty ustaw oraz inne akty normatywne, na podstawie których orzekają i funkcjonują sądy. Dodatkowo, jeśli SN uzna to za celowe, może opiniować również inne ustawy w określonym przez siebie zakresie.
7. SN rozpatruje skargi kasacyjne na orzeczenia Trybunału do Spraw Sportu przy PKOl.
8. SN wydaje rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące postępowań dyscyplinarnych sędziów, adwokatów, radców prawnych oraz notariuszy.
9. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego jest Przewodniczącym Trybunału Stanu
Za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, przed Trybunałem Stanu mogą stanąć: Prezydent RP, Premier oraz członkowie Rady Ministrów, Prezes NBP, Prezes NIK, członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, osoby, którym premier powierzył kierowanie ministerstwem oraz Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych.
