Publikowanie oświadczeń poszło sprawnie. Wyznaczonemu zadaniu sprostały i sądy powszechne, i Sąd Najwyższy. Był tylko jeden spóźnialski: Andrzej Duda.
Oświadczenia majątkowe sędziów po raz pierwszy zawisły w internecie. To efekt uchwalonej pod koniec zeszłego roku nowelizacji ustawy o ustroju sądów powszechnych i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 2103). Zobowiązała ona prezesów sądów, w tym I prezesa SN, do opublikowania stanu posiadania swych kolegów w sieci.
Poglądy a prawo
Profesor Małgorzata Gersdorf, I prezes SN, była przez wiele lat przeciwna jawności oświadczeń. Mówiła w rozmowie z DGP jeszcze w 2014 r. tak: „Czy dobry prawnik będzie się godził na to, że jego cały majątek będzie wywieszony na płocie i każdy będzie mógł zadawać pytania, skąd on to ma, i snuć domysły, że na pewno się nakradł? Poza tym to spowoduje, że sędziowie zaczną orzekać miałko, aby się nikomu nie narazić. Jeżeli oświadczenia majątkowe sędziów będą dostępne dla wszystkich, to wzrośnie też niebezpieczeństwo, że staną się oni ofiarami stalkingu”. Skoro jednak ustawodawca zobowiązał I prezesa SN do opublikowania oświadczeń majątkowych sędziów SN do 30 czerwca, prof. Gersdorf do narzuconego na nią obowiązku się zastosowała (pisaliśmy o tym: „Żyją godnie, ale bez przepychu”, DGP nr 126/2017).
Problemy z nowymi przepisami miał za to prezydent Andrzej Duda. Choć jawność jeszcze pół roku temu popierał. Dał temu wyraz, podpisując uchwaloną przez Sejm ustawę. Podpisany przez Andrzeja Dudę akt prawny zobowiązuje go jako prezydenta do sprawdzenia poprawności oświadczenia majątkowego złożonego przez I prezesa SN i opublikowania go w Biuletynie Informacji Publicznej do końca czerwca każdego roku. Stanowią tak art. 10 ust. 3b oraz 5 ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 216, poz. 1584 ze zm.). Głowa państwa jednak z tego zadania się nie wywiązała. Na stronie Kancelarii Prezydenta RP w Biuletynie Informacji Publicznej oświadczenie majątkowe prof. Małgorzaty Gersdorf zawisło dopiero wczoraj wieczorem. Czyli po ustawowo wyznaczonym terminie. Mimo wszystko wiemy już, jakim majątkiem dysponuje pierwsza prezes SN. Jest on imponujący. Oprócz szeregu nieruchomości prof. Gersdorf w samych zasobach pieniężnych ma zgromadzone ponad 3 mln zł.
Fortepian i skoda
Bez trudu można zapoznać się za to z oświadczeniami majątkowymi sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Wskutek niedopatrzenia służb trybunału – każdy może poznać nawet zbyt wiele szczegółów. Zasadą jest bowiem anonimizowanie danych mogących naruszać prywatność sędziów, jak np. adresy wskazanych w oświadczeniach nieruchomości. Mimo to w jednym z dokumentów widoczny jest domowy adres jednego z sędziów powołanych kilka lat temu.
Z drugiej strony, z oświadczenia majątkowego sędziego Mariusza Muszyńskiego wynika, że jest... bezdomny. Rubryka „zamieszkały w” pozostała bowiem niewypełniona. Wiadomo za to, że sędzia jest fanem antyków i dobrej muzyki. Posiada barokową szafę, antyczną sypialnię, ekskluzywną szafkę i kanapę. Ma też fortepian o wartości 25 tys. zł. A także kredyt mieszkaniowy denominowany we franku szwajcarskim.
Skromniej żyje prezes Julia Przyłębska. Posiada dom o powierzchni 160 mkw. i niespełna 100 tys. zł oszczędności. Jeździ dwuletnią skodą fabią. Ma też basen o wartości 50 tys. zł. To wszystko okupione zostało jednak wieloma kredytami. Łącznie na kwotę 230 tys. zł.
Lepiej powodzi się sędziemu Markowi Zubikowi. Ma i blisko 300-metrowy dom, i dwa mieszkania oraz 1/4 nieruchomości rolnej. Zaoszczędził ponad 300 tys. zł, a także zgromadził w obligacjach i innych papierach ponad 150 tys. zł. Jeździ 3-letnim volvo. Nie spłaca żadnych kredytów.
Niektóre skany oświadczeń majątkowych sędziów TK są trudne do odczytania. Problem niestety powtarza się już kolejny raz. Kilka miesięcy temu petycję w sprawie wypełniania oświadczeń w formie elektronicznej, by uniknąć żmudnego skanowania i kłopotów z odczytem, złożyła Fundacja ePaństwo. Na razie jednak ustawodawca pozostał przy dokumentach w formie papierowej.