Rozwiązanie | Artykuł | Konsekwencje |
Milczące załatwienie sprawy | art. 122a–122g; art. 151 par. 3; art. 155a; art. 158a par. 1 zd. 2, art. 163a k.p.a. | Jeśli urząd nie wyda decyzji we wskazanym terminie (co do zasady w ciągu miesiąca), strona będzie mogła uznać, że organ odpowiedział na wniosek pozytywnie.Milczące załatwienie sprawy niezawsze znajdzie zastosowanie. Wymaga szczególnego przepisu, kierującego określone przypadki do tego trybu. |
Postępowanie uproszczone | art. 35 par. 3a, art. 163b–163g k.p.a., art. 119 pkt 5 p.p.s.a. | Stosowane w sprawach, w których występuje tylko jedna strona postępowania.Obowiązuje ograniczony zakres postępowania dowodowego.Sprawy w tym trybie mogą być inicjowane podaniem złożonym na urzędowym formularzu.W postępowaniu uproszczonym obywatel ma szansę otrzymać decyzję w krótszym czasie.Postępowanie to wymaga szczególnego przepisu, kierującego określone sprawy do tego trybu. |
Ponaglenie | art. 36–38 k.p.a., art. 52 par. 2 p.p.s.a. | Ponaglenie można wnieść, jeśli organ przekroczył termin załatwienia sprawy albo jeśli prowadzi postępowanie zbyt opieszale (np. przedłuża termin na załatwienie sprawy, mimo że nie są gromadzone żadne nowe lub istotne dowody).Organ będzie miał obowiązek rozpatrzenia go w terminie 7 dni.Skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania będzie można wnieść w każdym czasie po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu. |
Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy będzie opcjonalny | art. 52 par. 2 i 3 oraz art. 54a p.p.s.a. | Obecnie, jeżeli decyzja wydana np. przez ministra środowiska nie satysfakcjonuje strony, żeby zaskarżyć ją na drodze sądowej, trzeba najpierw złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Dopiero jego rozstrzygnięcie może być zaskarżone do sądu administracyjnego.Od 1 czerwca jeżeli strona nie chce skorzystać z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, może od razu wnieść skargę do WSA. Termin do jej złożenia wynosi 30 dni od dnia otrzymania decyzji.Skrócenie drogi do zaskarżenia decyzji przed sądem powinno przyspieszyć postępowanie. |
Sprzeciw od decyzji kasatoryjnej | art. 64a–64e, art. 151a i art. 230 par. 2 p.p.s.a. | Sprzeciw będzie kierowany przeciwko uchyleniu decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania.Instytucja ta ma służyć skontrolowaniu, czy decyzja kasatoryjna organu drugiej instancji, która w obowiązującym systemie powinna być wyjątkiem od zasady merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, została wydana prawidłowo.Powinno to przyczynić się do zmniejszenia liczby decyzji kasatoryjnych wydawanych przez organ odwoławczy zbyt pochopnie, mimo obiektywnej możliwości załatwienia sprawy merytorycznie.Sprzeciw wnoszony jest do WSA za pośrednictwem organu, który wydał decyzję kasatoryjną, w terminie 14 dni od jej doręczenia. |
Zrzeczenie się odwołania | art. 127a k.p.a. | Chcąc przyspieszyć uzyskanie decyzji ostatecznej (zwłaszcza wtedy, gdy decyzja wydana przez organ I instancji jest zgodna z wnioskiem) strona może zrzec się prawa do wniesienia odwołania.Takie oświadczenie musi zostać złożone przed organem, który wydał decyzję. |
Rozwiązanie | Artykuł | Konsekwencje |
Mediacja | rozdział 5a, art. 35 par. 5, art. 83 par. 4, art. 263 par. 1, art. 263a i art. 264 par. 1a k.p.a. | Mediacja będzie prowadzona między organem, który załatwia daną sprawę, a stroną lub wyłącznie pomiędzy stronami postępowania.Mediacja prowadzona będzie przez bezstronnego mediatora.Ma pomóc wyjaśnić sprawę i załatwić ją szybko. Dzięki niej organ może łatwiej ustalić fakty, uzyskać dowody, wyjaśnić stronom wynikające z obowiązującego prawa przesłanki, którymi się kieruje przy rozstrzygnięciu. W rezultacie stronom będzie łatwiej zaakceptować treść wydanej decyzji i odstąpić od jej zaskarżenia. |
Rozstrzyganie wątpliwości prawnych i faktycznych na korzyść strony | art. 7a, art. 81a k.p.a. | Jeżeli w rezultacie postępowania administracyjnego obywatel może stracić uprawnienia lub zostać obciążony konkretnym obowiązkiem, a istnieją wątpliwości, których nie można wyjaśnić, to powinny być one rozstrzygane na jego korzyść.Stosowanie tej reguły zostanie wyłączone, jeżeli będzie tego wymagać ważny interes publiczny, a także w sprawach osobowych funkcjonariuszy i żołnierzy. |
Zasada pewności prawa | art. 8 par. 2 k.p.a. | Zgodnie z tą zasadą organy administracji, bez uzasadnionej przyczyny, nie odstępują od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym.W toku postępowania, a także w odwołaniu lub skardze do WSA obywatel może podnieść, że organ powinien zastosować utrwaloną praktykę, wynikającą np. z innych decyzji, których ta osoba była adresatem. |
Zasada proporcjonalności | art. 8 k.p.a. | Jeżeli czynności organu są dla strony uciążliwe, np. urzędnik żąda od niej dokumentów, które są publicznie dostępne albo które już posiada, to może ona odmówić ich dostarczenia. W takim wypadku organ nie powinien ponawiać żądania ani wyciągać żadnych negatywnych konsekwencji.Organy administracji będą miały obowiązek poświadczania za zgodność z oryginałem kopii dokumentów przedłożonych przez stronę na potrzeby prowadzonego postępowania. Oznacza to, że jeżeli w sprawie potrzebny będzie dokument w szczególnej formie, np. akt notarialny, to urzędnik powinien, na wniosek obywatela, poświadczyć przedstawioną kopię za zgodność z oryginałem i włączyć ją do akt sprawy. |
Posiedzenie w trybie współdziałania | 106 a k.p.a., | W sprawach, w których konieczne jest uzyskanie opinii lub zgody innego organu, możliwe będzie wyjaśnienie istotnych dla sprawy okoliczności w trakcie wspólnego posiedzenia zaangażowanych w sprawę organów, a w razie potrzeby – także stron.Dzięki temu strona będzie miała okazję przedstawienia obu organom wszystkich istotnych dla sprawy informacji, co może przyspieszyć jej załatwienie. |
Wskazanie niespełnionych przesłanek do wydania decyzji zgodnej z żądaniem strony | art. 79a k.p.a. | Organ ma obowiązek wskazać konkretne warunki, które nie są spełnione, aby można było uwzględnić wniosek strony i umożliwić jej przedstawienie dodatkowych dowodów. W tym celu wyznacza termin, w którym strona może nie tylko odnieść się do zebranych w sprawie dowodów, ale także przedstawić dodatkowe argumenty na potwierdzenie, że przesłanki zostały spełnione.Dzięki temu wzrasta szansa, że organ wyda decyzję zgodną z żądaniem obywatela. |
Rozwiązanie | Artykuł | Konsekwencje |
Dyrektywy wymiaru kary | art. 189d k.p.a. | To okoliczności, które organ powinien wziąć pod uwagę, określając wysokość kary.Okoliczności, które organ powinien uwzględnić, gdy kara określona jest w przepisach widełkowo („od-do”) albo wskazana jest tylko jej górna granica, to m.in.: waga naruszenia prawa, częstotliwość niedopełniania w przeszłości obowiązków, wysokość korzyści, które strona osiągnęła, uprzednie ukaranie za to samo zachowanie, działania podjęte dobrowolnie przez stronę, jej warunki osobiste. |
Odstąpienie od wymierzenia kary | art. 189f k.p.a. | Organ musi odstąpić od nałożenia kary, gdy spełniony jest przynajmniej jeden z poniższych warunków:– waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała zachowania, które naruszało prawo– strona za to samo zachowanie już została ukarana. |
Ulgi w zapłacie kary | art. 189k k.p.a. | Ze względu na ważny interes publiczny lub ważny interes strony organ może udzielić ulgi w wykonaniu kary, czyli na przykład umorzyć ją, rozłożyć na raty czy odroczyć termin jej wykonania.Obywatel musi złożyć w tej sprawie odrębny wniosek. |
Przedawnienie | 189g k.p.a., 189h k.p.a., 189j k.p.a. | Jeżeli upłynęło 5 lat od dnia naruszenia prawa albo od wystąpienia skutków naruszenia nie można już nałożyć administracyjnej kary pieniężnej.Jeśli upłynęło 5 lat od dnia, w którym kara powinna być wykonana nie można jej egzekwować. |
Siła wyższa | 189 e k.p.a. | W przypadku gdy do naruszenia prawa doszło wskutek działania siły wyższej, strona nie podlega ukaraniu.Przykładem jest działanie sił przyrody – np. powódź. |