Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Choć do ideału wciąż daleko to najnowsze dane pokazują, że zamawiający zaczynają chętniej sięgać po kryteria jakościowe przy ocenie ofert. Ponad czterokrotnie częściej stosują też kryteria dotyczące wiedzy i doświadczenia firm.
Przed tygodniem opisaliśmy wyniki badania przeprowadzonego przez ARC Rynek i Opinia dla Związku Importerów i Producentów Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego „Cyfrowa Polska”, z których wynikało, że w przetargach poza ceną o punktacji decyduje przede wszystkim okres udzielonej gwarancji i termin realizacji, czyli najmniej efektywne kryteria. Wczoraj Urząd Zamówień Publicznych przedstawił bardziej miarodajne, bo zebrane z ogłoszeń o zamówieniach publicznych dane. Z jednej strony potwierdzają one prymat wspomnianych dwóch kryteriów. Z drugiej jednak pokazują, że w przetargach coś wreszcie drgnęło.
UZP przeanalizował ogłoszenia o zamówieniach publicznych powyżej tzw. progów unijnych (ogłaszane w unijnym publikatorze) z całego 2016 r. i z I kw. 2017 r. Nowelizacja ustawy – Prawo zamówień publicznych, nakazująca, by pozacenowe kryteria stanowiły co najmniej 40 proc. ogólnej wagi weszła w życie w połowie ubiegłego roku. Dane pozwalają więc na porównanie okresu przed i po zmianach w prawie.
Dwa najpopularniejsze kryteria cenowe, czyli termin realizacji i okres gwarancji są mniej więcej tak samo popularne. Przed nowelizacją pojawiały się one odpowiednio w 33 proc. i 23 proc. postępowań. Po – w 30 proc. i 25 proc. Dużo ciekawiej wyglądają natomiast dane dotyczące kryteriów jakościowych. O ile przed zmianami w prawie były one stosowane zaledwie w 10 proc. przetargów, o tyle po – już w 19 proc.
– Szczególnie cieszy mnie dużo większe zainteresowanie kryterium wiedzy oraz doświadczenia. Nie może ono dotyczyć właściwości podmiotowych samych wykonawców, ale w jego ramach można oceniać wiedzę i doświadczenie osób, które zostaną skierowane do realizacji zamówienia. Widać wyraźnie, że zamawiający zaczynają się uczyć stosować to nowe kryterium – zauważa Małgorzata Stręciwilk, prezes UZP.
O ile przed nowelizacją wspomniane przez nią kryterium pojawiało się w zaledwie 4 proc. przetargów, tak po – już w 18 proc. To bez wątpienia efekt dodania nowego przepisu – art. 91 ust. 2 pkt 5 do ustawy ustawy p.z.p., który wprost wskazuje, że ocenie może podlegać „organizacja, kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji zamówienia, jeżeli mogą mieć znaczący wpływ na jakość wykonania zamówienia”.
Co ciekawe, analiza UZP pokazuje, że rośnie liczba przetargów, w których o wszystkim znów decyduje jedynie cena. Przed nowelizacją stanowiły one 9 proc., po – już 20 proc.
Małgorzata Stręciwilk uspokaja jednak, że nie ma w tym niczego niepokojącego. – Nowe przepisy umożliwiają stosowanie ceny jako jedynego kryterium, jeśli opis przedmiotu zamówienia określa standardy jakościowe odnoszące się do wszystkich jego istotnych cech i uwzględnia koszty cyklu życia. Jest to uzasadnione przede wszystkim przy dostawach i właśnie w tej kategorii zamówień odnotowano największy wzrost liczby przetargów, w których cena jest jedynym kryterium – tłumaczy.
UZP przedstawił również raporty z dwóch kontroli systemowych, czyli takich, które nie dotyczą jednego przetargu tylko mają na celu zbadanie wybranego problemu. Pierwszy z nich dotyczy również stosowania kryteriów oceny ofert, ale jeszcze pod rządami wcześniejszych przepisów. Okazało się, że aż w 80 proc. wytypowanych do kontroli przetargów zamawiający naruszyli prawo, stosując cenę jako wyłączne kryterium. Ówczesne regulacje pozwalały na to, ale tylko przy zamówieniach powszechnie dostępnych o ustalonych standardach jakościowych, a więc najczęściej produktów, które można znaleźć na półkach wielu sklepów. Tymczasem tymi przesłankami próbowano tłumaczyć nawet inwestycje budowlane.
Drugi z raportów dotyczy udzielania zleceń bez przetargów własnym instytucjom gospodarki budżetowej. UZP zapowiedział, że jedna z kolejnych kontroli systemowych obejmie zamówienia in-house.
