Wysokość alimentów zależy zarówno od potrzeb dziecka, jak i od możliwości finansowych rodzica. Sądy często odwołują się do zasady „równej stopy życiowej”. Z tego powodu odpowiedź na pytanie o możliwość podwyższenia świadczeń alimentacyjnych ze względu na hobby dziecka nie jest jednoznaczna.
Od czego zależy wysokość alimentów na dziecko?
Zasady dotyczące wysokości alimentów określa Kodeks rodzinny i opiekuńczy (k.r.o.).Zgodnie z art. 135 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. W praktyce oznacza to, iż sąd powinien tu zbadać zarówno potrzeby dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, jak i pewnego rodzaju „potencjał” finansowy rodzica. To ważna kwestia, z której być może wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy. Nie chodzi tu bowiem tylko o faktycznie osiągane dochody, ale przede wszystkim o realne możliwości zarobkowe.
Ponadto, wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać w całości lub części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego. W takim wypadku świadczenie alimentacyjne drugiego rodzica polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania.
Jak stanowi art. 96 k.r.o.. rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.
„Stosownie do tej dyrektywy rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), a także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego) według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku. Przy ocenie, które z potrzeb uprawnionego powinny być uznane za potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb. Bedzie to mieć wpływ na rozstrzygnięcie, w jakiej mierze możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego będą wzięte pod uwagę przy oznaczaniu zakresu obowiązku alimentacyjnego” – czytamy w wytycznych Sądu Najwyższego (Uchwała z 16 grudnia 1987 r., M. P. z 1988 r., nr 6, poz. 60).
Dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami
W wytycznych Sąd Najwyższy przypomina też o utrwalonej w orzecznictwie zasadzie, zgodnie z którą „dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami i to zarówno wtedy, gdy żyją z nimi wspólnie, jak i wtedy, gdy żyją oddzielnie. Oznacza to, że rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne odpowiadające tym, w jakich żyją sami. Nie będzie to jednak dotyczyło potrzeb, będących przejawem zbytku”.
Ważne
W każdej zatem sprawie rozstrzygnięcie tej kwestii może być inne, uzależnione od realiów konkretnej sytuacji.
Co to oznacza w praktyce?
Przykład
Przykładowo, w jednym z ostatnich wyroków sąd nie uwzględnił wydatków związanych zhobby postaci żeglarstwa. „W ocenie Sądu wysokość wydatków związanych z realizowaniem tego hobby przez małoletniego znacznie przekracza możliwości zarobkowe obojga rodziców dziecka, a co za tym idzie wymaganie od pozwanego by partycypował w ich pokrywaniu byłoby sprzeczne z zasadą równej stopy życiowej” – uznał Sąd Rejonowy w Wągrowcu wyroku z 13 czerwca 2024 r. (sygn. akt III RC 8/24).
Przykład
„Wysokość alimentów w przedmiotowej sprawie należało więc określić ustalając nie tyle niezbędne koszty utrzymania powodów co koszty pozwalające na ich funkcjonowanie na poziomie odpowiadającym poziomowi życia pozwanego (…) Tak określone kwoty, wystarczające dla pokrycia kosztów „normalnego” utrzymania, nie pozwalają z pewnością na realizację potrzeb natury wyższej (związanych z wypoczynkiem, rozwojem kulturalnym i intelektualnym). Ich pokrycie wymaga bowiem wydatków na wyższym, niż wskazano wyżej poziomie.” – uznał z kolei Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim (wyrok z 20 marca 2024 r., sygn. akt II Ca 106/24).
Podsumowanie
W przypadku zmian dotyczących ponoszonych wydatków na dziecko można wystąpić z pozwem o podwyższenie alimentów. Sąd będzie badał czy wymienione w piśmie potrzeby np. dotyczące zajęć pozalekcyjnych dziecka są usprawiedliwione (np. wynikają z jego zdolności i zainteresowań). Nie bez znaczenia są tu też możliwości sfinansowania takich zajęć przez rodziców.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j. t. Dz. U. z 2023 r., poz. 2809; ost. zm. Dz. U. z 2023 r., poz. 1606)
