Ministerstwo Sprawiedliwości podwyższa limity stawek dla biegłych. Ale na razie tylko dla tych zagranicznych sporządzających opinię na potrzeby postępowania karnego.
Obecnie obowiązujące stawki nie stanowią szczególnej zachęty nawet dla rodzimych ekspertów, nie wspominając o tych spoza Polski. Za godzinę pracy płaci się im – w zależności od stopnia złożoności problemu – od 1,28 proc. do 1,81 proc. kwoty bazowej. Tę zaś określa art. 9 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy budżetowej (Dz.U. z 2016 r. poz. 278) i obecnie wynosi ona 1766,46 zł. Czyli stawka za każdą rozpoczętą godzinę pracy wynosi od 22,73 do 32,15 zł. W przypadku biegłych ze stopniami naukowymi stawki są wyższe: ekspert z tytułem doktora może otrzymać 45,29 zł (2,55 proc. kwoty bazowej), a profesor – 69,81 zł (3,93 proc. kwoty bazowej).
Jak podkreśla resort sprawiedliwości, stopień złożoności problemów będących przedmiotem opinii w toku postępowania karnego często wymaga bardzo pogłębionej wiedzy naukowej. A to powoduje potrzebę skorzystania z wiedzy i wyników badań wiodących zagranicznych ośrodków naukowych. By umożliwić to organom procesowym, ministerstwo opracowało projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym (Dz.U. z 2013 r. poz. 508). Przewiduje on możliwość zwiększenia stawki dla ekspertów spoza Polski nawet do 95 proc. kwoty bazowej, tj. 1687,63 zł za godzinę.
– Będzie to możliwe tylko w nadzwyczajnych sytuacjach, gdy przemawiają za tym szczególne okoliczności, w tym dobro postępowania – zastrzega Sebastian Kaleta, rzecznik ministra sprawiedliwości.
Problem z długim oczekiwaniem na ekspertyzy, a także ich kiepska jakość od dawna stanowią jedną z największych bolączek postępowań sądowych. W samych procesach karnych w latach 2012 – 2014 do sądów apelacyjnych i okręgowych wpłynęło aż 339 skarg na przewlekłość, w których jako przyczynę wskazano zwłokę w wykonaniu opinii przez biegłych albo zasięganie przez sędziów lub prokuratorów kolejnych opinii. 41 proc. z tych skarg uznano za zasadne, a kwota odszkodowań za przewlekłość wyniosła 454,2 tys. zł. „Rozszerzenie możliwości (...) pozyskania wysoko wykwalifikowanych biegłych poza granicami kraju, może mieć pozytywny wpływ nie tylko na jakość sporządzanych opinii, ale także na skrócenie czasu trwania samych postępowań, a pośrednio również na kwoty zasądzanych odszkodowań z tytułu skarg na przewlekłość” – można przeczytać w uzasadnieniu projektu.
Etap legislacyjny
Projekt w konsultacjach