Wyjściem dla naszej czytelniczki jest wniesienie do sądu pozwu o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Z ważnych powodów może tego żądać każdy z małżonków. Zasadą jest ustanawianie przez sąd rozdzielności majątkowej z dniem mieszczącym się między datą wniesienia pozwu a dniem wydania wyroku. Może to nastąpić tylko w czasie trwania małżeństwa, gdy między małżonkami istnieje wspólność majątkowa lub rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków, a oni sami nie są w stanie porozumieć się w kwestii umownego ustanowienia rozdzielności. W wyjątkowych jednak przypadkach dopuszczalne jest ustanowienie rozdzielności z datą wcześniejszą niż dzień wytoczenia powództwa, zwłaszcza jeżeli małżonkowie byli wówczas w separacji faktycznej.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy, poza jednym przykładem (życie w rozłączeniu), nie wymienia przyczyn, które pozwalają na wcześniejsze niż data wytoczenia powództwa ustanowienie rozdzielności. Trzeba ich więc szukać w orzecznictwie i doktrynie. Generalnie są to sytuacje powstałe na skutek zachowań jednego z małżonków polegających na trwonieniu majątku wspólnego na skutek hulaszczego trybu życia, alkoholizmu, rażącej niegospodarności, uchylaniu się od pomnażania i utrzymywania substancji majątku wspólnego albo też zatrzymaniu tego majątku wyłącznie dla siebie i niedopuszczeniu żony/męża do korzystania z niego. Istotne jest przy tym, że z powództwem o ustanowienie rozdzielności majątkowej może również wystąpić małżonek, który jest wyłącznie winny separacji.
Bez rejestru małżeńskich umów majątkowych
Bez rejestru małżeńskich umów majątkowych

Zobacz również
O ustanowieniu rozdzielności majątkowej ze skutkiem wstecznym sąd nie może orzec przy całkowitym pominięciu zagrożeń dla interesów osób trzecich, czyli wierzycieli. Tak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 11 stycznia 1995 r. (sygn. akt: II CRN 148/94). Z kolei w wyroku z 24 maja 1994 r. (sygn. akt: I CRN 61/94) SN wyraził pogląd, że rodzina korzystająca z dochodów związanych z działalnością gospodarczą jednego z małżonków musi też ponosić ujemne skutki takiej działalności. Stąd niepowodzenia współmałżonka w działalności gospodarczej i zamiar uniemożliwienia wierzycielom egzekucji ze składników majątku wspólnego nie mogą stanowić ważnego powodu do ustanowienia rozdzielności majątkowej w rozumieniu art. 52 par. 1 k.r.o.
Ważnych powodów nie stanowią również okoliczności niezawinione przez małżonka bądź niezależne od jego woli, np. długotrwała choroba.
Pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej zawsze kieruje się do Sądu Rejonowego Wydziału Rodzinnego i Nieletnich, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania pozwanego współmałżonka, a gdy i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.
W sprawach o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami występuje prokurator, stąd należy załączyć do pozwu dwa jego odpisy: jeden dla pozwanego, drugi właśnie dla prokuratora. Dla prokuratora należy załączać również odpisy dalszych pism procesowych.
Opłata od pozwu jest stała i wynosi 200 zł.
Podstawa prawna
Art. 52 par. 1 i 2 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 583). Art. 17 pkt 4, art. 41, art. 755 par. 1 w zw. z art. 730 oraz art. 7301 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 539). Art. 27 pkt 6, art. 95 ust. 1 pkt 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1025 ze zm.).