Latem często odwiedzam rodzinę na wsi. Przy drodze prowadzącej przez teren zabudowany, na zakręcie, rosną coraz większe krzewy, zasłaniając ten zakręt. Nikt się nimi nie interesuje, zwłaszcza że właściciel posesji na stałe mieszka w Warszawie i sporadycznie pojawia się na działce. Do kogo powinnam się zwrócić w sprawie wycięcia bądź przycięcia krzewów, by nie zagrażały bezpieczeństwu na drodze – pyta pani Elżbieta. – Chciałabym interweniować także w sprawie tych krzaków, które w tej samej wsi zasłaniają znaki drogowe – dodaje czytelniczka.
Piotr Popa, rzecznik Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju / Dziennik Gazeta Prawna
Generalnie za drzewa, krzewy rosnące w pasie drogowym odpowiada zarządca drogi, natomiast za te rosnące poza pasem – właściciel nieruchomości, na której się one znajdują. Jeśli właściciel sam ich nie usuwa, a zagrażają one ruchowi drogowemu, należy zawiadomić zarządcę drogi. Trzeba jednak najpierw ustalić, kto jest „organem zarządzającym drogą”, czyli kto za nią odpowiada. W przypadku drogi gminnej zarządcą jest wójt, burmistrz lub prezydent miejscowości, powiatowej – zarząd powiatu, wojewódzkiej – zarząd województwa, a krajowej – generalny dyrektor dróg krajowych i autostrad. W miastach na prawach powiatu, czyli powiatach grodzkich, zarządcą wszystkich dróg publicznych (z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych), wraz z przylegającymi do nich chodnikami, jest prezydent miasta. Zarządca drogi może wykonywać swoje obowiązki przy pomocy jednostki organizacyjnej będącej zarządem drogi, utworzonej odpowiednio przez sejmik województwa, radę powiatu lub radę gminy.
Z kolei za drogi niezaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych, czyli drogi wewnętrzne, odpowiada zarządca terenu, na którym są położone. Są to w szczególności drogi na terenie osiedli mieszkaniowych, drogi dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych, obiektów użytkowanych przez przedsiębiorców, place przed dworcami kolejowymi, autobusowymi i portami oraz pętlami autobusowymi. Ich zarządcą może być spółdzielnia lub wspólnota mieszkaniowa.
W przytoczonym przez panią Elżbietę przypadku odpowiedzialny za drogę będzie zapewne wójt i jego służby.
Drzewa nie powinny być zagrożeniem w ruchu drogowym – nie mogą zasłaniać widoczności na jezdni (szczególnie po wewnętrznej stronie łuków drogi i na skrzyżowaniach) i również te rosnące poza pasem drogowym wymagają usunięcia przez zarządcę drogi. Artykuł 149 kodeksu cywilnego zezwala zarządcy wejść na teren prywatnej posesji w celu usunięcia zwieszających się z jego drzewa gałęzi czy nawet owoców. Właściciel nieruchomości nie może sprzeciwić się wejściu na jego grunt i usuwaniu gałęzi. W razie wynikłej stąd szkody może on żądać jej naprawienia. Z kolei art. 150 kodeksu cywilnego mówi, iż właściciel gruntu (w tym przypadku zarządca drogi) może obciąć i zachować dla siebie przechodzące poza posesję gałęzie i owoce, musi jednak najpierw wyznaczyć właścicielowi krzewów czy drzew odpowiedni termin do ich usunięcia. Zatem jeśli właściciel gruntu sam nie usunął zwieszających się gałęzi lub owoców, nie uczynił tego też w odpowiednim terminie wyznaczonym mu przez właściciela gruntu sąsiedniego, czyli w omawianym przypadku zarządcę drogi, to temu ostatniemu przysługuje prawo do usunięcia gałęzi i owoców oraz do zachowania ich dla siebie bez zwrotu ich wartości.
Ewentualnie odpowiedzialność odszkodowawcza za szkody związane z działaniem lub zaniechaniem działania spoczywa na zarządcy drogi. Ale to poszkodowany musi udowodnić powstanie szkody i jej związek z działaniem lub zaniechaniem działania.
Podstawa prawna
Art. 20 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 460). Art. 10 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.). Art. 11–12 rozporządzenia ministra infrastruktury z 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. nr 177, poz. 1729). Art. 149–150 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.).
WYJAŚNIENIE EKSPERTA
Do zarządcy drogi należy utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą; wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających; utrzymywanie zieleni przydrożnej, w tym sadzenie i usuwanie drzew oraz krzewów. Przez zieleń przydrożną rozumie się roślinność umieszczoną w pasie drogowym, mającą na celu w szczególności ochronę użytkowników drogi przed oślepianiem przez pojazdy nadjeżdżające z kierunku przeciwnego, ochronę drogi przed zawiewaniem i zaśnieżaniem, ochronę przyległego terenu przed nadmiernym hałasem, zanieczyszczeniem powietrza, wody i gleby.
Zarząd drogi odpowiada również za organizację ruchu, w szczególności zadania techniczne związane z umieszczaniem i utrzymaniem znaków drogowych, urządzeń sygnalizacji świetlnej, dźwiękowej oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu. Zaś kontrolę prawidłowości funkcjonowania infrastruktury drogowej – co najmniej raz na sześć miesięcy – przeprowadza organ zarządzający ruchem. W razie nieprawidłowości mogą oni żądać od jednostki odpowiedzialnej za utrzymanie drogi wymiany zniszczonych znaków drogowych lub ich naprawy, jeśli są wadliwe.