ikona lupy />
Piotr Popa, rzecznik Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju / Dziennik Gazeta Prawna
Generalnie za drzewa, krzewy rosnące w pasie drogowym odpowiada zarządca drogi, natomiast za te rosnące poza pasem – właściciel nieruchomości, na której się one znajdują. Jeśli właściciel sam ich nie usuwa, a zagrażają one ruchowi drogowemu, należy zawiadomić zarządcę drogi. Trzeba jednak najpierw ustalić, kto jest „organem zarządzającym drogą”, czyli kto za nią odpowiada. W przypadku drogi gminnej zarządcą jest wójt, burmistrz lub prezydent miejscowości, powiatowej – zarząd powiatu, wojewódzkiej – zarząd województwa, a krajowej – generalny dyrektor dróg krajowych i autostrad. W miastach na prawach powiatu, czyli powiatach grodzkich, zarządcą wszystkich dróg publicznych (z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych), wraz z przylegającymi do nich chodnikami, jest prezydent miasta. Zarządca drogi może wykonywać swoje obowiązki przy pomocy jednostki organizacyjnej będącej zarządem drogi, utworzonej odpowiednio przez sejmik województwa, radę powiatu lub radę gminy.
Z kolei za drogi niezaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych, czyli drogi wewnętrzne, odpowiada zarządca terenu, na którym są położone. Są to w szczególności drogi na terenie osiedli mieszkaniowych, drogi dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych, obiektów użytkowanych przez przedsiębiorców, place przed dworcami kolejowymi, autobusowymi i portami oraz pętlami autobusowymi. Ich zarządcą może być spółdzielnia lub wspólnota mieszkaniowa.
W przytoczonym przez panią Elżbietę przypadku odpowiedzialny za drogę będzie zapewne wójt i jego służby.
Drzewa nie powinny być zagrożeniem w ruchu drogowym – nie mogą zasłaniać widoczności na jezdni (szczególnie po wewnętrznej stronie łuków drogi i na skrzyżowaniach) i również te rosnące poza pasem drogowym wymagają usunięcia przez zarządcę drogi. Artykuł 149 kodeksu cywilnego zezwala zarządcy wejść na teren prywatnej posesji w celu usunięcia zwieszających się z jego drzewa gałęzi czy nawet owoców. Właściciel nieruchomości nie może sprzeciwić się wejściu na jego grunt i usuwaniu gałęzi. W razie wynikłej stąd szkody może on żądać jej naprawienia. Z kolei art. 150 kodeksu cywilnego mówi, iż właściciel gruntu (w tym przypadku zarządca drogi) może obciąć i zachować dla siebie przechodzące poza posesję gałęzie i owoce, musi jednak najpierw wyznaczyć właścicielowi krzewów czy drzew odpowiedni termin do ich usunięcia. Zatem jeśli właściciel gruntu sam nie usunął zwieszających się gałęzi lub owoców, nie uczynił tego też w odpowiednim terminie wyznaczonym mu przez właściciela gruntu sąsiedniego, czyli w omawianym przypadku zarządcę drogi, to temu ostatniemu przysługuje prawo do usunięcia gałęzi i owoców oraz do zachowania ich dla siebie bez zwrotu ich wartości.
Ewentualnie odpowiedzialność odszkodowawcza za szkody związane z działaniem lub zaniechaniem działania spoczywa na zarządcy drogi. Ale to poszkodowany musi udowodnić powstanie szkody i jej związek z działaniem lub zaniechaniem działania.
Podstawa prawna
Art. 20 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 460). Art. 10 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.). Art. 11–12 rozporządzenia ministra infrastruktury z 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. nr 177, poz. 1729). Art. 149–150 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.).
WYJAŚNIENIE EKSPERTA
Do zarządcy drogi należy utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą; wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających; utrzymywanie zieleni przydrożnej, w tym sadzenie i usuwanie drzew oraz krzewów. Przez zieleń przydrożną rozumie się roślinność umieszczoną w pasie drogowym, mającą na celu w szczególności ochronę użytkowników drogi przed oślepianiem przez pojazdy nadjeżdżające z kierunku przeciwnego, ochronę drogi przed zawiewaniem i zaśnieżaniem, ochronę przyległego terenu przed nadmiernym hałasem, zanieczyszczeniem powietrza, wody i gleby.
Zarząd drogi odpowiada również za organizację ruchu, w szczególności zadania techniczne związane z umieszczaniem i utrzymaniem znaków drogowych, urządzeń sygnalizacji świetlnej, dźwiękowej oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu. Zaś kontrolę prawidłowości funkcjonowania infrastruktury drogowej – co najmniej raz na sześć miesięcy – przeprowadza organ zarządzający ruchem. W razie nieprawidłowości mogą oni żądać od jednostki odpowiedzialnej za utrzymanie drogi wymiany zniszczonych znaków drogowych lub ich naprawy, jeśli są wadliwe.