Subskrybuj nas na Youtube
Finansowe konsekwencje odmowy mediacji, wyższe wynagrodzenie pełnomocników za zachęcanie do ugody czy zwolnienie z opłaty sądowej za zawarcie porozumienia proponuje Ministerstwo Gospodarki w przesłanym właśnie do konsultacji projekcie ustawy o wspieraniu polubownych metod rozwiązywania sporów.
Projekt przewiduje m.in. możliwość obciążenia kosztami procesu, i to niezależnie od jego wyniku, tej strony, która w sposób nieuzasadniony odmówiła mediacji. Resort zdecydował się pozostawić to rozwiązanie, mimo wielu krytycznych uwag zgłoszonych w czasie konsultacji społecznych założeń do ustawy. Ministerstwo wyjaśnia, że np. w Wielkiej Brytanii po wprowadzeniu takiego instrumentu liczba mediacji w sprawach gospodarczych wzrosła o 141 proc.
– Sankcjonowanie odmowy byłoby wypaczeniem jej dobrowolnego charakteru i strona musiałaby godzić się na postępowanie mediacyjne tylko dlatego, że bałaby się negatywnych konsekwencji. Mogłoby to wywierać również nieuprawnioną presję na stronę – podkreśla Bartłomiej Niewczas, radca prawny z Kancelarii Bird & Bird.
Nowym pomysłem jest natomiast premiowanie pełnomocnika za podejmowanie czynności zachęcających stronę do polubownego zamknięcia sporu. Sąd przy ustalaniu wynagrodzenia adwokata czy radcy prawnego będzie bowiem brał pod uwagę jego zaangażowanie także na etapie przedsądowym.
– Może to przyczynić się do zwiększenia wagi negocjacji przedprocesowych oraz spowodować, że pełnomocnicy procesowi bardziej poważnie podchodzić będą do tej fazy sporu – przyznaje mec. Niewczas.
– Często zdarza się, że faktycznie angażują się oni osobiście w prowadzenie negocjacji, zanim jeszcze sprawa trafi do sądu, poświęcając czas swój oraz stron – dodaje ekspert i zaznacza, że decyzja o podwyższeniu wynagrodzenia powinna być każdorazowo uzasadniona.
Zmienią się też przepisy dotyczące przedawnienia. Chodzi o ochronę możliwości dochodzenia roszczeń przez stronę, która złożyła wniosek o przeprowadzenie mediacji, ale do jej wszczęcia nie doszło np. ze względu na brak zgody drugiej strony. Zgodnie z propozycjami wierzyciel od momentu odmowy przeciwnika będzie miał jeszcze 3 miesiące na wniesienie pozwu do sądu – niezależnie od upływu pierwotnego okresu przedawnienia.
Projekt przewiduje też stworzenie systemu zachęt finansowych. Wniosek o zatwierdzenie ugody pozasądowej zawartej przed mediatorem zostanie zwolniony od opłaty sądowej. Natomiast jeżeli do zawarcia ugody dojdzie przed rozpoczęciem rozprawy – sąd zwróci stronom całą uiszczoną kwotę.
Ułatwiony ma zostać także dostęp do akt sprawy. Obecnie, aby mediator mógł z niego skorzystać, sąd musi wydać postanowienie. Zdaniem resortu taka procedura znacznie przedłuża postępowanie. W projekcie proponuje więc, by po przystąpieniu stron do mediacji – mediator otrzymywał takie prawo automatycznie. Wyłączenie następowałoby jedynie na wyraźną prośbę stron.
Resort chce, by nowe przepisy weszły w życie w styczniu 2016 r.
1,1 mln tyle spraw rocznie kwalifikuje się do mediacji
8 tys. tyle spraw sądy skierowały do mediacji w 2014 r.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy skierowany do konsultacji społecznych