Nowe przepisy znoszą wymóg uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na budowę lub przebudowę domu jednorodzinnego. Rozwiązanie to dotyczy budynków, których obszar oddziaływania nie wykracza poza granice działki objętej inwestycją, czyli w sytuacji, w której dom nie jest uciążliwy dla sąsiadów. W takich przypadkach konieczne będzie jedynie zgłoszenie budowy z projektem budowlanym i dołączenie dokumentów wymaganych w trybie pozwolenia na budowę dla tego budynku. Starosta będzie miał 30 dni na ewentualny sprzeciw.

Nowelizację poparło 54 senatorów, nikt nie był przeciw, 26 wstrzymało się od głosu.

Jedna z zaproponowanych przez Senat poprawek zakłada, że inwestor, który chce rozpocząć prace budowlane musi zawiadomić właściwy organ i projektanta nadzorującego budowę, o planowym terminie rozpoczęcia prac; chodzi prace wymagające pozwolenia na budowę.

Nowela znosi ponadto obowiązek załączania do projektu budowlanego oświadczeń o zapewnieniu energii, wody, ciepła i gazu oraz o warunkach przyłączenia do sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych, elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych, oraz oświadczeń właściwego zarządcy drogi o możliwości dostępu do drogi publicznej (z wyjątkiem dróg krajowych i wojewódzkich, dla których takie uzgodnienia nadal będą konieczne). Spełnienie przez budynek warunków w zakresie podłączenia do mediów będzie weryfikowane na etapie zgłoszenia terminu rozpoczęcia robót budowlanych.

Skrócono także czas oczekiwania na tzw. "milczącą zgodę na użytkowanie" (brak sprzeciwu administracji) - z 21 do 14 dni - w przypadku obiektów oddawanych do użytkowania na podstawie zgłoszenia.

Nowelizacja rozszerza też katalog obiektów budowlanych, oddawanych do użytku na podstawie zawiadomienia o zakończeniu budowy. Wśród nich znalazły się m.in.: warsztaty rzemieślnicze, stacje obsługi pojazdów, myjnie samochodowe, garaże do 5 stanowisk włącznie, obiekty magazynowe takie jak: chłodnie, hangary, wiaty, budynki kolejowe takie jak: nastawnie, podstacje trakcyjne, lokomotywownie, wagonownie, strażnice przejazdowe, myjnie taboru kolejowego, a także place składowe, postojowe i parkingi oraz stawy rybne. Obecnie rozpoczęcie użytkowania tych obiektów wymaga decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.

Wprowadzono możliwość wystąpienia z wnioskiem o umorzenie lub rozłożenie na raty opłaty legalizacyjnej za dokonanie samowoli budowlanej. "Projekt nie przewiduje zmiany dotychczasowych zasad ustalania opłaty legalizacyjnej, nie liberalizuje też wymogów stawianych inwestorom w procesie legalizacji samowoli budowlanej. Nowe rozwiązanie wychodzi naprzeciw oczekiwaniom obywateli, którzy liczą na wsparcie państwa w trudzie ponoszenia opłaty legalizacyjnej" - wskazano w rządowym komunikacie.

W przypadku braków formalnych we wniosku o pozwolenie na budowę, organ administracji będzie musiał wezwać inwestora do ich uzupełnienia w ciągu 14 dni od dnia złożenia wniosku. Do tej pory nie było wyznaczonego terminu na wezwanie do uzupełnienia braków. "W praktyce nowy przepis przyspieszy działania organów wydających pozwolenia na budowę" - zaznaczono.

Kolejna zmiana, jaką wprowadzają nowe przepisy, stanowi, że inwestor będzie mógł rozpocząć wszystkie roboty budowlane na podstawie decyzji podlegającej wykonaniu, gdy nie ma innych stron postępowania. Chodzi o sytuację, gdy inwestor jest jedyną stroną postępowania o zatwierdzenie projektu budowlanego i udzielenie pozwolenia na budowę.

Nowelizacja umożliwia budowę sieci elektroenergetycznych obejmujących napięcie nie wyższe niż 1kV, sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych i telekomunikacyjnych, bez konieczności pozwolenia na budowę, ale z koniecznością dołączenia do projektu budowlanego. Zniesiony został obowiązek uzyskania zezwolenia na budowę w przypadku wszystkich instalacji, z wyjątkiem gazowych.

Wśród inwestycji, które nie wymagają zezwolenia na budowę znalazły się też wszystkie oczyszczalnie ścieków do wydajności 7,5 m3 oraz zbiorniki bezodpływowe na nieczystości o pojemności do 10 m3, zatoki parkingowe na drogach wojewódzkich, powiatowych i gminnych oraz drogi wewnętrzne.

W zakresie robót budowlanych, które nie będą wymagały pozwolenia na budowę, posłowie dodali m.in.: remont obiektów budowlanych i ich przebudowę, remont i przebudowę urządzeń budowlanych, a także docieplenie budynków o wysokości do 25 m.

Choć nie będzie już wymagane pozwolenie na budowę, będzie obowiązek zgłoszenia budowy w sytuacji, gdy obiekty są sytuowane na obszarze Natura 2000.

Ze względów środowiskowych wymóg zgłoszenia będzie dotyczyć także budowy boisk, instalacji elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych i telekomunikacyjnych wewnątrz budynku. Z tych samych powodów ograniczono możliwość stawiania wiat - wprowadzono ograniczenie, że bez uzyskania pozwolenia na budowę będą mogły one powstawać tylko na działkach, na których już znajduje się budynek lub przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe.