Gminna ewidencja zabytków prowadzana jest na podstawie art. 22 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014r., poz. 1446). Fakt, że dana nieruchomość została zakwalifikowana do spisu zabytków dla wielu nie jest powodem do zadowolenia. Ustawodawca stworzył wiele obowiązków, którym właściciele muszą sprostać. W zamian nie dając żadnych korzyści.

Po pierwsze właściciel musi liczyć się z tym, że jego prawo własności podlega pewnym ograniczeniom. Osoba, które chce zagospodarować nieruchomość, posiadającą status zabytku musi:
- posiadać pełną dokumentację konserwatorską, obejmującą stan zachowania budynku oraz jego możliwości adaptacyjne uwzględnieniem historycznej funkcji i wartości tego zabytku
- uzgadniać z wojewódzkim konserwatorem zabytków: zakres oraz sposób przeprowadzania prac konserwatorskich, stosowane materiały i technologie a także zagospodarowanie jego otoczenia, sposób dalszego wykorzystania nieruchomości w sposób eksponujący jego wartość.

Wszelkie prace, które właściciel zamierza podjąć muszą być uzgodnione z wojewódzkim konserwatorem zabytków. W następujących kwestiach:
- decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego,
- decyzji o warunkach zabudowy,
- decyzji o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej,
- decyzji o lokalizacji linii kolejowej lub
- decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego
- decyzji o pozwoleniu na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego





Warszawski konserwator zabytków pomimo wyroku wciąż blokuje inwestycje
Warszawski konserwator zabytków pomimo wyroku wciąż blokuje inwestycje

Zobacz również

Ponadto zainteresowani muszą informować wojewódzkiego konserwatora zabytków o wszelkich zagrożeniach, niekorzystnych zmianach, oraz o zmianie stanu prawnego zabytku ujętego w ewidencji.

Muszą również uczestniczyć w kosztach (do 2% kosztów inwestycyjnych) badań archeologicznych prowadzonych na przynależącym do zabytku terenie.