Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Pani Monika może ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych w całości lub w części. W tym celu musi złożyć oświadczenie w sądzie o tym, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku na utrzymanie koniecznym dla siebie i rodziny. Mówiąc wprost, oznacza to konieczność udowodnienia przed sądem, że po uregulowaniu kosztów zabraknie jej pieniędzy na życie. Aby udokumentować swoją sytuację materialną, czytelniczka powinna dołączyć do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.
Wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych może złożyć również drugi o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, który będzie ją reprezentował przed sądem i pomoże poprowadzić sprawę. Byłby to pełnomocnik z urzędu, któremu nie musiałaby płacić.
Domagając się przyznania adwokata lub radcy prawnego z urzędu, trzeba uzasadnić dlaczego taka pomoc jest potrzebna, np. sprawa jest skomplikowana i wnioskodawca sam nie poradzi sobie z przeprowadzeniem jej, bądź toczyć się będzie w innym mieście, a wnioskodawca jest schorowany, więc nie będzie w stanie przyjeżdżać na każdą rozprawę.
Składając wniosek o wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego z urzędu można wskazać konkretną osobę. Pełnomocnika wyznacza właściwa okręgowa rada adwokacka, albo rada okręgowej izby radców prawnych, która porozumie się ze wskazaną we wniosku osobą i w miarę możliwości wyznaczy ją.
Formalności związanych ze złożeniem wniosku i oświadczenia należy dopełnić w sądzie, w którym sprawa ma zostać wytoczona, albo się toczy. Jeśli pozwany wykonawca mieszka w innym mieście niż pani Monika, pozew o zwrot zaliczki będzie rozstrzygał sąd właściwy dla miejsca jego zamieszkania, ale wniosek wraz z oświadczeniem czytelniczka może złożyć w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce swojego zamieszkania. Następnie ten sąd prześle go właściwemu sądowi.
Uwaga! Sąd może oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów i o wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego. Można wprawdzie ponownie domagać się zwolnienia, ale trzeba powołać się na inne okoliczności.
Za nieprawdziwe dane grozi kara
Gdy ktoś uzyska zwolnienie od kosztów sądowych na podstawie świadomego podania nieprawdziwych okoliczności, sąd nie tylko cofnie zwolnienie, lecz również wymierzy grzywnę w wysokości do 1 tys. zł. Oprócz tego strona będzie musiała uiścić wszystkie przepisane opłaty oraz pokryć obciążające ją wydatki.
Uwaga! Osobę, która ponownie zgłosiła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, świadomie podając nieprawdziwe okoliczności o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, sąd – odrzucając wniosek skaże na grzywnę w wysokości do 2 tys. zł.
Dwa wnioski, jedno oświadczenie
Składając jednocześnie wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu, wystarczy dołączyć jedno oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru przez ministra sprawiedliwości. Najlepiej uważnie wypełnić gotowy formularz (www.bip.ms.gov.pl). Jeśli nie będzie zawierał wszystkich wymaganych danych, sąd wezwie do jego poprawienia lub uzupełnienia w ciągu tygodnia. Gdy po upływie tego terminu wnioskodawca nie dokona poprawek lub uzupełnień, sąd zwróci pismo.
/>
Magdalena Sopyła-Rostek, dyrektor działu prawnego w Omega Kancelarie Prawne
Osoba, która pragnie skierować swoją sprawę na drogę postępowania sądowego, staje przed koniecznością uiszczenia opłaty sądowej. Wysokość opłat zależy od rodzaju sprawy oraz wysokości wnoszonego roszczenia.
Z konieczności wniesienia opłaty sądowej można się zwolnić, jeżeli osoba nie jest w stanie ponieść tych kosztów bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów należy złożyć do sądu oświadczenie o stanie rodzinnym i majątkowym.
W owym oświadczeniu szczegółowo należy wskazać posiadany stan majątkowy, począwszy od nieruchomości, na papierach wartościowych, oszczędnościach i wartościowych ruchomościach kończąc. W formularzu oświadczenia należy podać osoby, które pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z wnioskodawcą. Ponadto trzeba wskazać wszelkie wydatki (koszty miesięcznych rachunków, ogrzewania, kredytów, pożyczek).
Jeżeli osoba korzysta z pomocy rodziny, to również warto to wskazać i przedstawić, z jakich form wsparcia korzysta. Osoby chore, powinny wskazać rodzaj choroby oraz koszty jej leczenia.
Do oświadczenia warto dołączyć dokumenty potwierdzające trudną sytuację majątkową: harmonogramy spłat, faktury za leki, rachunki za media czy decyzje o przyznaniu pomocy z opieki społecznej.
Podstawa prawna
Art. 117-1173 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 1964 r. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
Art. 101–107 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 90, poz. 594 z późn. zm.).
