Zasadą jest, że jeśli strony chcą skorzystać z pomocy prawnika w sprawach cywilnych, muszą samodzielnie poszukać wsparcia i zapłacić za usługi.
Jedynie w szczególnych przypadkach sąd może ustanowić radcę prawnego lub adwokata z urzędu, którego usługa jest bezpłatna. Przedmiot sprawy nie ma tu znaczenia, istotna jest natomiast sytuacja majątkowa i zdolność do zadbania o własne interesy osoby stającej przed sądem.
Bezpłatną pomoc prawną mogą uzyskać przede wszystkim osoby zwolnione z kosztów sądowych. Do wniosku należy dołączyć oświadczenie o stanie majątkowym i rodzinnym oraz o wysokości dochodów osoby składającej wniosek i najbliższych członków rodziny. W tym samym piśmie można poprosić o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Potrzebne formularze znajdziemy w kancelarii każdego sądu rejonowego.
Jeśli sąd zwolni osobę zainteresowaną z kosztów sądowych, może (ale nie musi) przyznać pomoc prawną z urzędu.
Zanim to uczyni, sprawdzi, czy sprawa jest skomplikowana i udział prawnika jest niezbędny, czy nie. Pod uwagę weźmie wykształcenie osoby starającej się o wsparcie, jej znajomość prawa i możliwość sprostania stronie przeciwnej. Fakt, że była żona wynajęła prawnika, może stanowić w sytuacji pana Artura poważny argument za.
Czy będzie to radca prawny, czy adwokat, postanowi sąd.
O pomoc prawną z urzędu mogą się starać osoby niezwolnione z kosztów sądowych, jeżeli udowodnią, że wynajęcie prawnika nie jest możliwe bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i dla rodziny.

Podstawa prawna
Art. 117 i nast. ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296).