Pierwszeństwo wykupu ziem przysługuje jednak: m.in. byłemu właścicielowi gruntu lub jego spadkobiercom i dzierżawcy.
Nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa gospodaruje Agencja Nieruchomości Rolnych (ANR) i to ona jest stroną ewentualnej
sprzedaży takiego gruntu.
Chcąc wyzbyć się niektórych z
nieruchomości, agencja sporządza ich wykaz, który ogłasza w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, przez okres 14 dni przed dniem ogłoszenia przetargu.
Uprawnienia ANR względem gruntu
● W ciągu 5 lat od sprzedaży przez ANR gruntu rolnego agencji przysługuje prawo jego odkupu (z wyjątkiem nieruchomości położonych w granicach specjalnych stref ekonomicznych). Wykonanie tego prawa polega na złożeniu przez agencję nabywcy nieruchomości rolnej oświadczenia o wykonaniu tego prawa. Nabywca musi wówczas przenieść na agencję własność nieruchomości, w zamian otrzymując cenę i koszty sprzedaży oraz nakłady, jakie poniósł na nieruchomość.
● W przypadku odsprzedaży nieruchomości przez nabywcę w ciągu 5 lat, Agencji Nieruchomości Rolnych przysługuje prawo jej pierwokupu. Oznacza to, że grunt może być sprzedany osobie trzeciej tylko wówczas, gdy agencja nie wykona swojego prawa.
Jeżeli jednak wartość szacunkowa
nieruchomości przeznaczonej do sprzedaży przekracza równowartość 10 tysięcy kwintali żyta (wartość tę ustala się stosownie do przepisów o podatku rolnym) – dodatkowo ogłasza się przetarg w prasie o zasięgu wojewódzkim lub krajowym.
Nieruchomości rolne Skarbu Państwa mogą być sprzedawane w drodze przetargu ustnego (licytacja) lub przetargu ofert pisemnych, tzw. konkurs ofert.
Przy czym agencja może zastrzec, że w przetargu mogą uczestniczyć konkretne osoby fizyczne lub podmioty gospodarcze, wówczas mamy do czynienia z tzw. przetargiem ograniczonym.
1,96 mln ha ziemi rolnej pozostaje w zasobach Skarbu Państwa
17 tys. zł kosztował średnio hektar państwowego gruntu rolnego w 2011 r.
92,5 tys. przetargów na sprzedaż tych gruntów przeprowadziła ANR w 2011 r.
Z reguły jednak stosowany jest przetarg nieograniczony, w którym każdy chętny może wziąć udział.
Po zakupie ziemi od Skarbu Państwa użytki rolne właściciela nie mogą jednak przekroczyć 500 ha.
Ograniczona powierzchnia
Przystępując do starań o kupno państwowej nieruchomości rolnej, należy złożyć oświadczenie, że w jego wyniku nie będziemy posiadali ziemi rolnej przekraczającej wskazaną w ustawie powierzchnię 500 ha.
Przy czym uwzględnia się tu także obszar, który odpowiada udziałowi we współwłasności nieruchomości.
W przypadku wspólności majątkowej małżeńskiej, gdy nieruchomość należy do majątku wspólnego małżonków lub współwłaścicielami są wspólnicy spółki cywilnej (współwłasność łączna), do obliczenia powierzchni użytków rolnych nabywcy wlicza się całą powierzchnię użytków stanowiących przedmiot współwłasności łącznej, bowiem cechą charakterystyczną tej współwłasności jest brak możliwości wskazania poszczególnych udziałów w nieruchomości.
Obowiązek wpłaty wadium
Osoby, które zamierzają wziąć udział w przetargu, muszą zgodnie z ogłoszeniem o przetargu wpłacić wadium (maksimum 20 proc. ceny wywoławczej). Wysokość wadium zalicza się na poczet ceny nabycia nieruchomości rolnej, będącej przedmiotem przetargu.
Jest ono natomiast zwracane oferentom po zamknięciu lub odwołaniu przetargu, z wyjątkiem sytuacji, gdy żaden z uczestników licytacji nie zgłosił wartości podbicia ceny (tzw. postąpienie) ponad cenę wywoławczą lub w przypadku konkursu ofert pisemnych – żaden uczestnik przetargu nie zaoferował ceny, której kwota odpowiada przynajmniej cenie wywoławczej.
Nie zwraca się go także osobie, która wygrała przetarg, a następnie zrezygnowała z zawarcia umowy sprzedaży.
– Często zdarza się, że wadium nie podlega zwrotowi w przypadku, gdy do przetargu stanęła osoba/oferent, która nie może nabyć nieruchomości rolnej stanowiącej przedmiot przetargu, ponieważ po jej nabyciu powierzchnia należących do niej użytków rolnych przekroczy 500 ha.
Dzieje się tak, gdyż zawarcie umowy jest niemożliwe z przyczyn leżących po stronie oferenta – wyjaśnia radca prawny Artur Klepacki z kancelarii radców prawnych Lexas.
– Dlatego składając ofertę, uczestnik przetargu powinien sprawdzić, czy może nabyć nieruchomość rolną Skarbu Państwa właśnie z uwagi na wymogi dotyczące dopuszczalnej powierzchni użytków rolnych należących do niego.
Warto mieć jednocześnie na uwadze, że niektórym podmiotom czy osobom przysługuje pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości rolnej od agencji.
Pierwszeństwo to przysługuje m.in. byłemu właścicielowi gruntu lub jego spadkobiercom, jeżeli nieruchomość została przejęta na rzecz Skarbu Państwa przed dniem 1 stycznia 1992 r., dzierżawcy, jeżeli dzierżawa trwała faktycznie przez okres co najmniej trzech lat, a także zarządzającemu specjalną strefą ekonomiczną w odniesieniu do nieruchomości położonych w granicach tej strefy.
Podstawa prawna
Ustawa z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 231, poz. 1700 ze zm.).
Subskrybuj nas na Youtube