Akta urzędu stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń tam wpisanych. W razie rozbieżności pomiędzy określonym wpisem a stanem faktycznym sprostowanie możliwe jest jedynie w postępowaniu sądowym.
Za prowadzenie ksiąg stanu cywilnego odpowiadają gminy. To właśnie w nich rejestruje się takie zdarzenia jak urodzenie, małżeństwo i zgon, które miały miejsce na obszarze Polski, bez względu na obywatelstwo osób, których zdarzenia dotyczą. W orzecznictwie sądowym od dawna ugruntowane jest stanowisko, że akta stanu cywilnego mają szczególne znaczenie. Stwierdzają one bowiem zdarzenia prawne wpływające na stan cywilny osoby. Jednocześnie akta stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych. Ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym. Do chwili wydania orzeczenia przez sąd o unieważnieniu aktu stwierdzającego zdarzenie niezgodne z prawdą, nikt nie może podważyć jego ważności. Nie jest to możliwe nawet w przypadku, gdy ta niezgodność z prawdą jest oczywista dla kierownika urzędu stanu cywilnego, innych organów państwowych oraz dla stron.
W konsekwencji udowodnienie faktu urodzenia, małżeństwa, zgonu jest dopuszczalne tylko na podstawie aktu stanu cywilnego. Takie uregulowanie stanowi wyjątek od zasady obowiązującej na gruncie postępowania cywilnego – zasady swobodnej oceny dowodów. Fakt ten musi być respektowany przez sąd w każdym postępowaniu, w którym ustalenie okoliczności sprawy możliwej jest na podstawie akt stanu cywilnego. Tak będzie np. w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku. Samo związanie sądu danymi zawartymi w akcie stanu cywilnego obejmuje także podstawowe dane dotyczące urodzenia, małżeństwa i zgonu. Dodatkowo w przypadku aktu zgonu uregulowanie to rozciąga się na informacje dotyczące daty i godziny śmierci. Zdarza się jednak, że akta zawierają błędy. Od ich charakteru bądź znaczenia będzie zależało, czy do sprostowania upoważniony jest kierownik urzędu stanu cywilnego, czy też sąd.
To jest tylko część artykułu, zobacz pełną treść w e-wydaniu Dziennika Gazety Prawnej: W jaki sposób poprawiać akta stanu cywilnego na potrzeby procesu.
W pełnej wersji artykułu:
- Sprostowanie danych
- Zadanie dla sądu
- Uzupełnienie informacji
- Zagraniczny akt
- Czy sąd prowadzący postępowanie spadkowe może pominąć brak danych w akcie
- W jakim trybie można zmienić informacje zawarte w akcie stanu cywilnego
- Czy każdy ma prawo żądać w urzędzie stanu cywilnego wydania odpisu aktu