Zagraniczny akt urodzenia, małżeństwa czy zgonu ma taką samą moc dowodową jak polski akt stanu cywilnego – uchwalił Sąd Najwyższy.
Rzecznik praw obywatelskich wystąpił do Sądu Najwyższego z wnioskiem o podjęcie uchwały o tym, czy akt stanu cywilnego sporządzony za granicą, także wówczas, gdy nie został wpisany do polskich ksiąg stanu cywilnego stanowi wyłączny dowód zdarzeń w nim stwierdzonych, a zatem jest tak samo ważny jak dokument sporządzony w Polsce.
RPO wykazał bowiem, że odnośnie charakteru prawnego transkrypcji zagranicznych aktów stanu cywilnego pojawiły się rozbieżności w orzecznictwie naczelnego organu władzy sądowniczej.
Zgodnie z art. 4 ustawy prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2011 r. nr 212, poz. 1264 z późn. zm.) akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych. Ich niezgodność z prawdą może być zaś udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym. Art. 73 wskazuje, że akty sporządzone za granicą mogą być wpisane do polskich ksiąg stanu cywilnego na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu.

Różne orzeczenia

Według pierwszego poglądu reprezentowanego w orzecznictwie SN wpisanie do polskich ksiąg zagranicznego aktu stanu cywilnego stanowi rejestrację na terenie Polski urodzenia, zawarcia małżeństwa czy zgonu, które nastąpiły w innym państwie.
Zgodnie zaś z drugim stanowiskiem transkrypcja nie ma charakteru rejestracyjnego, a jedynie stanowi przetłumaczenie dokumentu pod względem językowym i zachowaniem formy.
SN w jednym z wyroków (sygn. akt III CKN 260/00) orzekł, że nie można żądać unieważnienia małżeństwa bez wcześniejszej transkrypcji zagranicznego dokumentu stwierdzającego jego zawarcie poza naszym krajem. Skoro bowiem akt małżeństwa nie został wpisany do polskich ksiąg, to brak jest dowodu prawnego na zawarcie związku przez małżonków.
W innych orzeczeniach (sygn. akt V CK 6/02, III CSK 380/06) SN uznał natomiast, że należy rozróżnić wpisanie treści aktu stanu cywilnego sporządzonego za granicą do polskich ksiąg stanu cywilnego od zarejestrowania w nich określonych zdarzeń, które miały miejsce poza Polską. Zagraniczne akty stanu cywilnego bez potrzeby ich transkrybowania, jako dokumenty urzędowe, posiadają więc moc dowodową na równi z polskimi dokumentami urzędowymi.
Z tego powodu RPO wystąpił z zasadniczym pytaniem, czy w ogóle transkrypcja zagranicznych aktów stanu cywilnego jest potrzebna, aby zagraniczny dokument był w Polsce respektowany tak jak pismo wystawione przez rodzimych urzędników.

Znaczenie dokumentu

Sąd Najwyższy stwierdził, że akt stanu cywilnego sporządzony za granicą stanowi wyłączny dowód zdarzeń w nim stwierdzonych także wtedy, gdy nie został wpisany do polskich ksiąg stanu cywilnego.
Oznacza to, że można się nim posługiwać tak samo jak jego polskim odpowiednikiem. Zatem jest on dowodem potwierdzającym pewne zdarzenia i może zostać podważony jedynie w postępowaniu sądowym.

ORZECZNICTWO
Uchwała Sądu Najwyższego z 20 listopada 2012 r., sygn. akt III CZP 58/12.