Spadkodawca może sporządzić testament negatywny, w którym pozbawi swojego spadkobiercę spadku. Sporządzenie takiego testamentu nie pozbawi jednak spadkobiercy prawa do zachowku.
Czytelnik chce napisać testament negatywny, w którym wyłączy swojego syna od dziedziczenia po sobie.
– Czy jeśli sporządzę taki testament, mój syn nie będzie miał również prawa do zachowku – pyta pan Jan.
Testament negatywny, inaczej wyłączenie od dziedziczenia, stanowi jedną z dróg pozbawienia spadkobiercy spadku.
– W przeciwieństwie do instytucji wydziedziczenia, wyłączenie od dziedziczenia w drodze testamentu negatywnego nie jest obecnie uregulowane przepisami prawa. Dopuszczalność zastosowania takiej drogi pozbawienia spadkobiercy spadku wynika natomiast z obowiązującej w Polsce swobody testowania – wyjaśnia prawnik Karolina Frańczak z Kancelarii Stopczyk & Mikulski.
Prawnik dodaje, że pomimo iż wyłączenie od dziedziczenia w drodze testamentu negatywnego oraz wydziedziczenie są instytucjami stosowanymi w tym samym celu – tj. dla pozbawienia spadkobiercy spadku ich zastosowanie nie wywołuje takich samych skutków. Nie wiążą się także z koniecznością spełnienia przez spadkodawcę takich samych wymogów.
Sporządzenie testamentu negatywnego wyłącza spadkobiercę od dziedziczenia, jednakże w przeciwieństwie do skutku wydziedziczenia nie pozbawia go prawa do zachowku.
– Osoba wyłączona od dziedziczenia ma nadal prawo do żądania wypłaty określonej sumy pieniężnej od spadkobiercy, który nabył spadek na podstawie testamentu – wyjaśnia prawnik Karolina Frańczak.
Instytucję testamentu negatywnego od wydziedziczenia odróżniają warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby wyłączenie od dziedziczenia oraz wydziedziczenie było dokonane skutecznie.
– Jedynym wymogiem przewidzianym w przypadku testamentu negatywnego jest zachowanie formy testamentu – mówi Karolina Frańczak. I dodaje, że skuteczne wydziedziczenie wymaga zaistnienia negatywnego postępowania spadkobiercy np. popełnienia przeciwko spadkodawcy umyślnego przestępstwa. Jeśli dokonanego wydziedziczenia nie można uznać za skuteczne, ponieważ działanie spadkobiercy nie mieści się we wskazanym przez ustawodawcę katalogu przypadków, w których dokonać można wydziedziczenia, spadkodawca może pozbawić spadkobiercę spadku jedynie poprzez sporządzenie testamentu negatywnego.
Spadkodawca może jednak pozbawić spadkobiercę spadku, nie uzasadniając przyczyn swojego działania. Uprawnienie to mieści się bowiem w granicach swobody testowania i nie wymaga zaistnienia szczególnych przesłanek ustawowych.
– Natomiast w przypadku wydziedziczenia niewystarczające jest zakwalifikowanie negatywnego zachowania spadkobiercy jako jednej z ustawowych przesłanek wydziedziczenia, aby wydziedziczenie dokonane było skutecznie. Wymagane jest wskazanie przez spadkodawcę przyczyn takiego działania – tłumaczy prawnik Karolina Frańczak.
Ważne!
Sporządzenie testamentu negatywnego nie pozbawia spadkobiercy prawa do zachowku
Podstawa prawna
Art. 1008 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.).