Testament w czasie pandemii. Jaka forma najbezpieczniejsza? Jak go sporządzić?

Czym jest testament?

Jest to czynność prawna, mocą której można rozrządzić swym majątkiem na wypadek śmierci. Może ona mieć formę odpowiedniego dokumentu, o czym będzie w dalszej części tekstu.

Mówiąc prościej, dzięki niemu możemy zdecydować kto będzie dziedziczył po nas majątek. Nie zawsze bowiem wola spadkodawcy będzie się pokrywała z dziedziczeniem ustawowym.
Więcej na temat dziedziczenia ustawowego przeczytasz tutaj >>>>

W testamencie można również wydziedziczyć niewdzięcznego członka rodziny. Tutaj trzeba jednak zaznaczyć, że samo pominięcie go w treści dokumentu nie będzie równoznaczne z pobawieniem go prawa do zachowku.

- W swojej praktyce spotykam się często z tym problemem. Klienci myśleli, że jak nie wskażą jakiejś osoby w treści testamentu lub powołają do całości spadku inne osoby to automatycznie dojdzie do wydziedziczenia pozostałych krewnych. Nic bardziej mylnego – tłumaczy Adam Walas, prawnik, Prezes Fundacji Smart Law.

Więcej na temat wydziedziczenia przeczytasz tutaj >>>

Jak wskazuje adwokat Paweł Janas istotnym jest również, że z treści przepisu wynika jednoznacznie, że testament jest rozrządzeniem na wypadek śmierci. Oznacza to zatem, że do tego momentu nie wywołuje on żadnych zmian w majątku testatora. – Osoba, która znalazła się w testamencie nie będzie mogła więc np. żądać przed śmiercią spadkodawcy wydania mu rzeczy należącej do masy spadkowej.

Formy testamentu

Kodeks cywilny przewiduje dwie jego formy: zwykłe oraz szczególne.
Do tej pierwszej kategorii należą:

• Testament holograficzny (własnoręczny).
• Testament notarialny.
• Testament allograficzny.

Z kolei do testamentów szczególnych należą:

• - Testament ustny (więcej na ten temat przeczytasz tutaj >>>)
• - Testament podróżny.
• - Testamenty wojskowe.

Jak widać w polskim systemie prawnym mamy sporo możliwości na przekazanie swojej ostatniej woli. Która jednak w obecnych czasach będzie najbezpieczniejsza i najszybsza?

- Aktualna sytuacja z pewnością powoduje więcej obaw o nasze zdrowie i życie. Nic więc dziwnego, że coraz częściej myślimy o zabezpieczeniu swoich bliskich i rozdysponowaniu posiadanych dóbr w sposób zgodny ze swoją wolą – wskazuje Adam Walas. Dodaje, że najbardziej optymalny do tego będzie testament własnoręczny. – Jest on zdecydowanie najwygodniejszy, do tego możemy go sporządzić w domowym zaciszu, co również nie jest bez znaczenia. On jako jedyny bowiem nie wymaga udziału innych osób, co przy obecnych ograniczeniach w przemieszczeniu się i spotykaniu może być przeszkodzą nie do pokonania – kwituje ekspert.

Co powinien zatem zawierać ten testament?

- Przede wszystkim powinien on być w całości napisany pismem ręcznym wraz z podpisem, a także opatrzony datą. Ten ostatni element nie jest jednak obligatoryjny jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów – tłumaczy adwokat Paweł Janas.

Eksperci uczulają jednak, że mimo prostej formy w praktyce zdarzają się błędy przy jego sporządzaniu. – Najczęściej spotykanym jest napisanie testamentu na komputerze, wydrukowanie go, a następnie opatrzenie podpisem. Tak sporządzony dokument w świetle przepisów nie będzie skutecznym testamentem. Musi być on bowiem w całości sporządzony własnoręcznie – mówi adwokat Paweł Janas. Dodaje, że z tego samego powodu nie będzie czyniło zadość przepisom podyktowanie treści testamentu innej osobie, a następnie podpisanie go.

Adam Walas podkreśla z kolei, że wymóg pisma ręcznego odnosi się również do podpisu. Niedopuszczalne jest utrwalenie go inną techniką niż wyżej wymieniona. W szczególności nie będzie skuteczne odbicie faksymile czy pieczątki. Podpis ma bowiem umożliwić identyfikację testatora. Wskazanym będzie zatem podpisanie się imieniem i nazwiskiem, a nie parafą czy inicjałami – argumentuje ekspert.

Kolejne cenne wskazówki znajdziemy w orzecznictwie. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 9 maja 1995 r. (III CZP 56/95) osoba sporządzająca testament własnoręczny, która w jego treści wymienia swoje imię i nazwisko przed rozrządzeniem majątkiem, nie dopełnia tym samym obowiązku podpisania testamentu w rozumieniu art. 949 § 1.

Warto przytoczyć również uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1973 r. (III CZP 78/72), gdzie wskazał, że ważny jest testament własnoręczny zawarty w liście spadkodawcy skierowanym do spadkobiercy, podpisany w sposób określający jedynie stosunek rodzinny spadkodawcy do spadkobiercy, jeżeli okoliczności nie nasuwają wątpliwości co do powagi i zamiaru takiego rozrządzenia.