Czy zgodne z prawem jest zamieszczanie w decyzji prezydenta m.st. Warszawy o ustanowieniu użytkowania wieczystego na tzw. nieruchomości dekretowej postanowienia o konieczności dokonania przed zawarciem aktu notarialnego rozliczeń nakładów poniesionych przez m.st. Warszawę na budynek znajdujący się na tej nieruchomości?
Należy tutaj rozróżnić dwie sytuacje. W pierwszej z nich prezydent m.st. Warszawy, ustanawiając prawo użytkowania wieczystego do gruntu nieruchomości zabudowanej budynkiem powstałym przed 21 listopada 1945 r. (tzw. budynkiem dekretowym, czyli nieprzerwanie stanowiącym odrębną od gruntu własność byłych właścicieli i ich następców prawnych), może wpisać do decyzji zwrotowej informację o nakładach poniesionych na nieruchomość ze środków publicznych po 1945 r.
Rozliczenie tych nakładów nie może być jednak warunkiem przekazania posiadania budynku ani tym bardziej zawarcia umowy notarialnej o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, gdyż takiego warunku nie przewiduje dekret z 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy ani ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.
Jeżeli w decyzji zwrotowej tzw. budynku dekretowego znajduje się zapis warunkujący zawarcie umowy notarialnej od wcześniejszego zwrotu nakładów poniesionych na ten budynek, jest to zapis bezprawny i można wystąpić o stwierdzenie nieważności takiego punktu decyzji.
Miasto stołeczne Warszawa może natomiast dochodzić roszczeń o zwrot takich nakładów na drodze sądowej.
Inna jest jednak sytuacja, gdy prezydent m.st. Warszawy ustanawia w decyzji zwracającej grunt obowiązek rozliczenia nakładów na ten grunt, poniesionych ze środków publicznych, w postaci wzniesienia całości lub części obecnego budynku, który został wybudowany po 21 listopada 1945 r.
Takie budynki nie stanowią własności byłych właścicieli i ich następców prawnych, gdyż stanowią część składową gruntu i są własnością m.st. Warszawy. W takiej sytuacji prezydent m.st. Warszawy ma prawo postawić w decyzji zwrotowej warunek wcześniejszego ich odkupienia przez następców prawnych byłych właścicieli.
Odpowiedzi udzielił Krzysztof Wiktor, radca prawny kierujący zespołem reprywatyzacji w Kancelarii Wardyński i Wspólnicy.