Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zgłaszająca wniosek o ogłoszenie upadłości ma prawo domagać się zwolnienia od ponoszenia opłaty – uznał Trybunał Konstytucyjny.
Do sądu rejonowego wpłynął wniosek o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku spółki z o.o. Wnioskodawca wniósł także o zwolnienie z opłaty wynoszącej 1 tys. zł od powyższego wniosku, argumentując, że nie ma środków na zapłacenie. Sąd odmówił, powołując się na treść art. 32 ust. 1 prawa upadłościowego i naprawczego, który stanowi, że w stosunku do dłużnika nie stosuje się przepisów o zwolnieniu od kosztów sądowych.
Skarżący w zażaleniu przekonywał jednak, że takie orzeczenie de facto pozbawia go prawa do sądu. Sąd odwoławczy, rozpoznając zażalenie, nabrał wątpliwości co do konstytucyjności przepisu i wystąpił do TK z pytaniem prawnym.
Na wczorajszej rozprawie przed trybunałem wypowiadali się przedstawiciele Sejmu i prokuratora generalnego. Ich stanowiska były odmienne.
– Niezgodne z konstytucją byłoby, gdyby dłużnik i wierzyciel byli traktowani jednakowo. Nie ma powodów, by przerzucać koszty powstałe przez czyjeś wadliwe działanie na społeczeństwo – mówił poseł Wojciech Szarama.
– Zaskarżona regulacja jest jednak zbyt rygorystyczna poprzez swój automatyzm, a przez to niezgodna z ustawą zasadniczą – przekonywał prokurator Jarosław Karalus z Prokuratury Generalnej.
TK uznał, że przepis w zakresie, w jakim dotyczy dłużników będących spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością, jest niezgodny z ustawą zasadniczą. Zaskarżona regulacja bezwzględnie wyłącza bowiem możliwość zbadania indywidualnej sytuacji podmiotu.
W efekcie dłużnik pozostaje pozbawiony możliwości merytorycznego rozpoznania jego sprawy, gdyż nieopłacony wniosek jest zwracany. Ponieważ przyczyny kłopotów finansowych spółki mogą być różne, także niewynikające z jej winy, to sąd powinien rozstrzygnąć, czy w konkretnej sprawie dany podmiot zasługuje na zwolnienie od kosztów sądowych.
– Wyrok odnosi się jedynie do spółek z o.o., gdyż takiego podmiotu dotyczyło pytanie prawne. Dlatego nie usunął ryzyka niekonstytucyjności wobec pozostałych podmiotów będących dłużnikami – podkreślił sędzia sprawozdawca Adam Jamróz.
ORZECZNICTWO
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 15 maja 2012 r., sygn. akt P 11/10.
