Przekształcenie użytkowania wieczystego gruntów pod budynkami mieszkalnymi we własność od 1 stycznia 2019 r. stanie się faktem. W piątek Sejm uchwalił ustawę uwłaszczeniową, obejmującą ok. 2,5 mln Polaków mających lokum w blokach czy kamienicach, a także właścicieli domów jednorodzinnych.



Zgodnie z nowymi przepisami przekształcenie ma także dotyczyć terenów pod budynkami o funkcji mieszanej, w których obok mieszkań znajdują się sklepy i punkty usługowe. Warunek jest taki, że te ostatnie muszą stanowić mniej niż połowę lokali w obiekcie. Ponadto z uwłaszczenia skorzystają przedsiębiorcy prowadzący firmę pod swoim adresem zamieszkania. Dotyczy to również budynków, dla których pozwolenie na budowę czy użytkowanie przewidywały możliwość wykorzystania ich na inne cele. Kluczowe jest to, że funkcja mieszkaniowa gruntu pozostaje dominująca.
Potwierdzeniem uwłaszczenia będą zaświadczenia wydawane przez starostę (jeśli nieruchomość należy do Skarbu Państwa) bądź wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (w przypadku gdy działka jest własnością samorządów). Dokument zostanie wydany z urzędu w ciągu 12 miesięcy od daty przekształcenia lub w terminie czterech miesięcy na wniosek nowego właściciela (w takim przypadku będzie pobierana opłata skarbowa w wysokości 50 zł). Właściwy organ dostarczy zaświadczenie do sądu wieczystoksięgowego, który dokona stosownych wpisów w księgach.
Wraz z uwłaszczeniem dotychczasową opłatę za użytkowanie wieczyste zastąpi opłata przekształceniowa. Ma ona być wnoszona przez 20 lat w terminie do 31 marca. Jej wysokość będzie odpowiadać opłacie rocznej za użytkowanie obowiązującej w dniu przekształcenia, przy czym niewykluczona będzie waloryzacja.
Pojawi się też możliwość uiszczenia opłaty jednorazowo. Zachętą do tego będą bonifikaty, których właściwe organy będą mogły udzielać właścicielom mieszkań (nie przysługują one zatem z automatu i nie skorzystają z nich przedsiębiorcy). Ze względu na samodzielność majątkową i finansową samorządów ustawa określa jedynie wysokość ulg w przypadku uwłaszczenia na gruntach Skarbu Państwa. W pierwszym roku obowiązywania przepisów bonifikata wyniesie 60 proc., a w kolejnych latach będzie pomniejszana o 10 proc. (w szóstym roku obowiązywania przepisów i następnych pozostanie na poziomie 10 proc.).
– Tego samego oczekujemy od samorządów – mówił w Sejmie wiceminister inwestycji i rozwoju Artur Soboń. Warunki przyznawania bonifikat w odniesieniu do działek państwowych ma ustanawiać wojewoda.
Ponieważ ustawa ma niemal całkowicie wyeliminować użytkowanie wieczyste gruntów pod blokami i domami jednorodzinnymi, stworzono również ścieżkę tzw. opóźnionego przekształcenia dla inwestycji, które zostaną sfinalizowane po 1 stycznia 2019 r. Będzie ona dostępna dla nowego właściciela mieszkania z chwilą oddania budynku do użytkowania. Pierwsza opłata przekształceniowa w takiej sytuacji ma być wnoszona po roku, w którym nastąpiło uwłaszczenie.
Etap legislacyjny
Ustawa uchwalona przez Sejm