Subskrybuj nas na Youtube
Uzasadnienie wyroku to ustne podanie motywów rozstrzygnięcia. Sąd powinien w nim wytłumaczyć, dlaczego wydał takie, a nie inne orzeczenie.
Aby uzyskać uzasadnienie wyroku, trzeba złożyć stosowny wniosek. Obowiązuje restrykcyjny termin wynoszący zaledwie siedem dni od ogłoszenia wyroku
Zdarza się, że strona nie stawia się na rozprawie, podczas której sąd ogłasza wyrok. Uważa bowiem, że i tak powinna zostać powiadomiona o treści rozstrzygnięcia. Nic bardziej mylnego. Odpis wyroku musi być doręczony tylko osobie pozbawionej wolności. Każdy inny uczestnik sporu ma obowiązek samodzielnie dowiedzieć się o wynik postępowania. Ten, kto z jakichś względów nie mógł stawić się na rozprawie, powinien niezwłocznie skontaktować się z sekretariatem danego wydziału i uzyskać potrzebne informacje.
W wielu postępowaniach osoby nie znające porocedury popełniają też inny błąd. Otóż działający bez pomocy profesjonalnego pełnomocnika niesłusznie utożsamiają wniosek o doręczenie odpisu orzeczenia z domaganiem się sporządzenia uzasadnienia.
Przykład:
Powódka nie stawiła się na rozprawie, która odbyła się 29 września 2016 r. Na tym posiedzeniu ogłoszono wyrok. 3 października złożyła wniosek o doręczenie odpisu orzeczenia. Sądziła, że otrzyma uzasadnienie i będzie mogła następnie wnieść apelację. Tymczasem termin do zaskarżenia upłynął 20 października. Powódka zaś otrzymała jedynie odpis wyroku
W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że nieotrzymanie uzasadnienia nie zamyka drogi do wniesienia apelacji. Można bowiem to zrobić bez zapoznania się z motywami, które skłoniły sąd pierwszej instancji do wydania wyroku w danej sprawie. Jednak zawsze warto starać się o uzasadnienie, bo łatwiej później skonstruować zarzuty. Jeśli skład orzekający nie poda poczynionych ustaleń i zastosowanych przepisów, to trudniej wskazać popełnione błędy. Sąd drugiej instancji, rozpoznając apelację, prędzej przychyli się do stanowiska skarżącego, jeśli przedstawi on naruszenia prawa wynikające z rozważań zawartych w uzasadnieniu.
Warto więc w ciągu 7 dni od ogłoszenia sentencji wyroku wnieść stosowny wniosek. Do zachowania terminu wystarczy złożyć pismo w placówce publicznego operatora pocztowego. Trzeba podać dane stron postępowania (w tym adres zamieszkania), sygnaturę akt i własnoręcznie podpisać. Pismo należy zatytułować jako wniosek o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem.
Z informacji przekazanych przez pana Wojciecha wynika, że złożył już odpowiednie pismo i teraz czeka na podanie przez sąd motywów rozstrzygnięcia. Rzeczywiście, termin na sporządzenie uzasadnienia wynosi dwa tygodnie. Jednak z ważnych przyczyn sędzia referent może wnosić o udzielenie dodatkowego czasu na wywiązanie się ze swoich obowiązków. Zgody na przedłużenie terminu udziela prezes sądu. Z reguły opóźnienie wynika z dużej liczby postępowań przypisanych jednemu sędziemu albo ze szczególnej zawiłości sprawy. Po wyrażeniu zgody przez prezesa termin sporządzenia uzasadnienia przedłuża się do 30 dni od złożenia wniosku. To niestety nie wszystko. Otóż sędzia referent może udać się na urlop wypoczynkowy lub ze względu na kłopoty zdrowotne korzystać ze zwolnienia lekarskiego. Wówczas treść rozstrzygnięcia zostanie wyjaśniona dopiero po jego powrocie do pracy. Aby poznać przyczyny opóźnienia, trzeba skontaktować się z kierownikiem sekretariatu danego wydziału.
Kiedy nasz czytelnik dowie się o motywach rozstrzygnięcia na piśmie, będzie mógł na ich podstawie skonstruować apelację.
Uwaga:
Termin na zaskarżenie wynosi 14 dni od doręczenia przez sąd wyroku z uzasadnieniem
Sporządzenie wadliwego uzasadnienia samo w sobie może być zarzutem powołanym w apelacji (patrz ramka). Warto więc wiedzieć, jakich wyjaśnień pan Wojciech ma prawo oczekiwać.
Ważne!
Uzasadnienie wyroku powinno wskazywać:
● ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione,
● dowody, na których się oparto,
● przyczyny, dla których innym dowodom odmówiono wiarygodności,
● wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku,
● przytoczenie przepisów prawa
Pisemne motywy rozstrzygnięcia składają się z dwóch części. Pierwszą z nich są ustalenia dotyczące stanu faktycznego, a drugą rozważania prawne sądu. Jeśli brakuje w nich składników wymienionych w punktach 1–5, to znaczy, że mamy do czynienia z wadliwym uzasadnieniem.
Trzeba jednak mieć świadomość, że sąd drugiej instancji, co do zasady, nie zmieni ani nie uchyli zaskarżonego wyroku, jeśli rozstrzygnięcie jest prawidłowe. Dlatego prócz sporządzenia wadliwego uzasadnienia należy wskazać także inne uchybienia. Istnieją trzy główne rodzaje zarzutów mogące prowadzić do uwzględnienia apelacji:
wbłędne ustalenie stanu faktycznego – czytelnik może podać, że sąd pierwszej instancji nieprawidłowo uznał, że naruszył obowiązki pracownicze,
wnaruszenie prawa materialnego – na przykład art. 52 par. 1 kodeksu pracy, który wskazuje, kiedy umowa o pracę może być rozwiązana bez wypowiedzenia,
wnaruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść rozstrzygnięcia – choćby art. 233 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego – poprzez dowolną ocenę dowodów.
Należy z nich skorzystać, by zwiększyć swoją szansę na wygranie sprawy.
Uzasadnienie ma umożliwić kontrolę apelacyjną
Sąd apelacyjny wskazał, że zarzut skonstruowania wadliwego uzasadnienia jest usprawiedliwiony tylko w wyjątkowych okolicznościach. Mianowicie wtedy gdy prawo materialne zostanie zastosowane do niedostatecznie jasnego stanu faktycznego. Zdaniem składu orzekającego takie właśnie okoliczności wystąpiły w rozstrzyganej sprawie. Sąd pierwszej instancji sporządził uzasadnienie niejasne i niezrozumiałe, a przede wszystkim nieprawidłowo skonstruowane. Brak w nim było wyraźnego wyodrębnienia stanu faktycznego od rozważań prawnych. Ponadto sąd okręgowy przytoczył treść zeznań świadka, opinii biegłego i dokumentów bez ustosunkowania się do nich. Dlatego też strony postępowania nie wiedziały, które dowody zostały uznane za wiarygodne, a które nie. Mało tego, sąd pierwszej instancji nie zajął stanowiska co do trafności poglądów uczestników procesu i nie powołał podstawy prawnej rozstrzygnięcia. W związku z powyższym wyrok został uchylony, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21 sierpnia 2013 r., sygn. akt VI ACa 23/13
Podstawa prawna
Art. 327 par. 2, art. 328 par. 1 i 2, art. 329, art. 331 par. 1, art. 369 par. 1 i 2 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).