Nieletni trafiający do policyjnych izb dziecka otrzymają rzeczywiste prawo do kontaktu z prawnikiem lub opiekunami. Placówki będą też mogły w razie potrzeby od razu dać zatrzymanym posiłek.
Takie zmiany znalazły się w projekcie nowelizacji rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie pomieszczeń przeznaczonych dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia, pokoi przejściowych, tymczasowych pomieszczeń przejściowych i policyjnych izb dziecka, regulaminu pobytu w tych pomieszczeniach, pokojach i izbach oraz sposobu postępowania z zapisami obrazu z tych pomieszczeń, pokoi i izb.
Do policyjnych izb dziecka w zeszłym roku trafiło 5884 nieletnich. Ich kontakt z obrońcą, rodzicami lub opiekunem zależał od decyzji sądu, kierownika izby lub policjanta prowadzącego sprawę. To oznaczało, że nie był zagwarantowany obligatoryjny dostęp np. do adwokata. Na problem ten zwracał uwagę już w grudniu zeszłego roku Adam Bodnar, rzecznik praw obywatelskich. Wówczas skierował wystąpienie do ministra SWiA, w którym podkreślał, że takie zasady stanowią naruszenie prawa do obrony.
Problem leży w przepisach wykonawczych. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 382 ze zm.) przewiduje, że zatrzymanego nieletniego informuje się o przyczynach zatrzymania, przysługujących mu prawach, a także – na jego żądanie – umożliwia się nawiązanie kontaktu z rodzicem, opiekunem lub adwokatem. Jednak regulamin pobytu w Policyjnej Izbie Dziecka, będący załącznikiem do nowelizowanego rozporządzenia (Dz.U. z 2015 r. poz. 638), takiej gwarancji już nie daje. Przewiduje bowiem możliwość odwiedzin tylko w przypadku wydania zgody np. przez kierownika izby. W efekcie zdarzało się, że dzieci składały oświadczenia i podpisywały dokumenty bez obecności prawnika – na co wskazywał m.in. Komitet Praw Dziecka ONZ.
Po wejściu w życie omawianych zmian placówka będzie musiała umożliwić nieletniemu kontakt z jego reprezentantem, a szefowi izby pozostanie jedynie uprawnienie do uzgodnienia terminu wizyty. Ma to zagwarantować realizację uprawnień bez zakłócania funkcjonowania izby.
Nowelizacja rozporządzenia ma też uelastycznić zasady dotyczące posiłków. Obecne przepisy pozwalają na podanie ich dopiero po pięciu godzinach pobytu w izbie. Po wejściu w życie zmian będzie to możliwe od razu po pojawieniu się nieletniego w izbie. O tę zmianę postulowały same placówki.
Etap legislacyjny
Projekt w konsultacjach społecznych