Subskrybuj nas na Youtube
Prawie pół miliona euro musi zapłacić Bułgaria wdowie po bossie tamtejszej mafii za dokonanie konfiskaty rozszerzonej jej majątku. Tak orzekł Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.
Angelina Dimitrova (wdowa po przestępcy) i jej syn Konstantin Dimitrov pozwali w 2009 r. państwo bułgarskie. Jej mężowi formalnie nie udowodniono działalności w zorganizowanej grupie przestępczej. W 2001 r. wszczęto przeciwko niemu postępowanie, ale zostało ono umorzone przez prokuraturę, bo w 2003 r. mąż skarżącej został zastrzelony w Amsterdamie. Po jego śmierci w 2004 r. prokuratura w Sofii wszczęła postępowanie przeciwko wdowie o skonfiskowanie dwóch mieszkań, willi, działki, samochodu, czyli majątku zdobytego w latach 1990–1999. Oparła się na obowiązującej wówczas ustawie o własności obywatelskiej, która pozwalała na konfiskatę majątku obywatela, jeśli jego wartość przekraczała legalne dochody danej osoby. Wdowa i syn nie potrafili wykazać legalności majątku. Sądy obu instancji uznały, że w badanym okresie faktyczne przychody wdowy przekraczały legalny przychód, i zasądziły przepadek dóbr.
Dymitrovowie odwołali się do Strasburga. Wskazywali na naruszenie przez państwo Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Dowodzili, że regulacja prawna, którą wykorzystano, aby pozbawić ich majątku, była wadliwa. Ustawa nie przewidywała bowiem żadnych ograniczeń czasowych związanych z przerzuceniem ciężaru udowodnienia legalności majątku. A to oznacza, że postępowanie dotyczące przepadku mogło być w każdej chwili otwarte, zamknięte i ponownie zainicjowane. Taka regulacja w ocenie skarżących jest nieproporcjonalnym obciążeniem pozwanych.
Orzeczeniem z 3 marca 2016 r. trybunał przyznał rację skarżącym i zasądził na rzecz powodów odszkodowanie za straty moralne w wysokości trzech tysięcy euro za naruszenie art. 1 protokołu dodatkowego konwencji. Zgodnie z tym przepisem każda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę oraz zgodnie z podstawowymi zasadami prawa międzynarodowego.
W ten czwartek zapadło drugie orzeczenie dotyczące sprawy wdowy i jej syna. Tym razem Strasburg wycenił straty materialne i zobowiązał państwo bułgarskie do wypłaty odszkodowania za przejęty majątek – 429 310 euro.
W Polsce trwają prace nad wprowadzeniem instytucji konfiskaty rozszerzonej oraz konfiskaty bez wyroku skazującego. W tym pierwszym przypadku, aby zachować majątek, trzeba będzie wykazać jego legalność za okres ostatnich 5 lat przed popełnieniem przestępstwa.
ORZECZNICTWO
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 21 lipca br., skarga nr 12655/09.