Trybunał Konstytucyjny umarza sprawy z wniosków parlamentarzystów poprzedniej kadencji, o których rozpatrzenie nie wnieśli dzisiejsi posłowie i senatorowie. Umorzone sprawy to m.in. skargi PiS na pakt fiskalny, przedłużenie czasu pracy i program in vitro rządu PO-PSL.

W poniedziałek Biuro TK poinformowało, że w pierwszym półroczu 2016 r. TK wydał w sumie 18 wyroków (począwszy od 9 marca, kiedy TK uznał niekonstytucyjność noweli ustawy o TK z grudnia 2015 r. autorstwa PiS - PAP) oraz 34 postanowienia o umorzeniu różnych spraw.

W tym okresie do Trybunału wpłynęły 194 sprawy - w tym 44 wnioski i pytania prawne oraz 150 skarg konstytucyjnych. TK wydał też ponad 400 decyzji o przekazaniu spraw do merytorycznego rozpoznania.

Wśród umorzonych spraw były m.in. wnioski złożone przez parlamentarzystów poprzedniej kadencji. Ustawa o TK z czerwca 2015 r. - którą TK stosuje po uznaniu za niekonstytucyjną noweli PiS - przewiduje, że w dniu zakończenia kadencji Sejmu i Senatu postępowania w TK co do takich spraw zawiesza się na 6 miesięcy, o czym prezes TK powiadamia marszałków obu izb. Zgodnie z ustawą, jeśli przez pół roku zawieszona sprawa nie uzyska poparcia odpowiednio 50 posłów lub 30 senatorów nowej kadencji, TK umarza zawieszone postępowanie.

W jednobrzmiących postanowieniach, wydawanych w ostatnim czasie przez różne składy TK, zapadały decyzje o umorzeniu postępowań z tego właśnie powodu. "6-miesięczny termin zawieszenia postępowania upłynął bezskutecznie, czego skutkiem jest umorzenie postępowania" - głosiły uzasadnienia tych decyzji.

Zdania odrębne do tych decyzji poszczególnych składów TK zgłaszało troje sędziów TK wybranych przez obecny Sejm: Julia Przyłębska, Piotr Pszczółkowski i Zbigniew Jędrzejewski. Pisali w nich, że składy orzekające w tych sprawach są niezgodne z grudniową nowelą (podnosili, że powinny to być składy pełne), a wyrok z 9 marca nie wszedł w życie wobec jego nieopublikowania w dzienniku urzędowym.

Jedną z umorzonych spraw był wniosek senatorów PiS z 2014 r. o zbadanie, czy rządowy program in vitro na lata 2013-2016 jest zgodny z prawem. Senatorowie kwestionowali m.in. tryb wprowadzenia programu refundacji in vitro, w którym określono także zasady stosowania tej metody. Według PiS ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie dawała podstaw do wprowadzenia tych rozwiązań.

TK: Zapis wyłączający możliwość apelacji ws. nieletnich niezgodny z konstytucją
TK: Zapis wyłączający możliwość apelacji ws. nieletnich niezgodny z konstytucją

Zobacz również

Umorzono też wniosek PiS co do niekonstytucyjności przedłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy. Prezes PiS Jarosław Kaczyński mówił w 2013 r., że wydłużenie okresów rozliczeniowych czasu pracy z czterech do 12 miesięcy jest sprzeczne z artykułami konstytucji, mówiącymi m.in. że "rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką RP".

Wśród umorzonych spraw był ponadto wniosek grupy posłów PiS ws. niekonstytucyjności Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej - tzw. pakt fiskalny. W skardze z 2013 r. posłowie pisali, że ratyfikowany wtedy przez prezydenta Bronisława Komorowskiego pakt ogranicza kompetencje Sejmu i rządu oraz ingeruje w uprawnienia narodu z konstytucji.

Kolejną umorzoną sprawą był wniosek posłów PiS z 2014 r. ws. niekonstytucyjności ustawy ws. przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Według PiS ustawa nieprecyzyjnie definiuje pojęcie "przemocy w rodzinie", czym narusza autonomię rodziny gwarantowaną przez konstytucję. Zdaniem PiS ta nieostra definicja może uzasadniać "wkraczanie pracownika socjalnego i odbieranie dzieci".

Umorzono też wniosek posłów PiS z 2015 r. w sprawie określonego w rozporządzeniu ministra kultury sposobu przekazywania, przechowywania i udostępniania dokumentów z wyborów. PiS kwestionowało określenie przez ministra warunków i trybu brakowania niektórych dokumentów z głosowania; podkreślano, iż z Kodeksu wyborczego wynika, że wszystkie dokumenty z wyborów powinny być przekazywane do archiwów państwowych.

Inne umorzone sprawy to m.in. wnioski o zbadanie konstytucyjności: upoważnienia Ministra Finansów do finansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa środkami z depozytów sądowych (autorstwa Sprawiedliwej Polski); Kodeksu cywilnego w zakresie, w jakim zakazuje stosowania przepisów o waloryzacji sądowej zobowiązań do wkładów zgromadzonych na książeczkach mieszkaniowych w Banku PKO BP w latach 70. i 80. 20. wieku; Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi; ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (zaskarżonej przez SLD, którego nie ma dziś w Sejmie - PAP) oraz sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w 2015 (zaskarżonej przez SLD i Ruch Palikota - oba ugrupowania są dziś poza Sejmem - PAP).

Z różnych powodów TK umarzał też pytania prawne sądów, skargi konstytucyjne oraz inne wnioski. Wśród tych ostatnich była skarga PO (do której przyłączył się RPO Adam Bodnar) na uchwały obecnego Sejmu z końca 2015 r. o unieważnieniu wyboru w październiku 2015 r. przez poprzedni Sejm 5 sędziów TK oraz o powołaniu w grudniu 5 nowych w ich miejsce. Zdania odrębne do styczniowej decyzji TK o umorzeniu postępowania, ze względu na niedopuszczalność orzeczenia, złożyli sędziowie Andrzej Rzepliński, Andrzej Wróbel i Marek Zubik.

Od kilku miesięcy trwa kryzys wokół TK, który nie wyznaczał terminów rozpraw, chcąc najpierw zbadać grudniową nowelę. 9 marca 12-osobowy skład TK orzekł, że cała nowela narusza konstytucję. Według rządu nie był to wyrok i dlatego nie został opublikowany. Niepublikowane są też kolejne wyroki wydawane przez TK po 9 marca - przedstawiciele władz mówią, że TK ma orzekać zgodnie z grudniową nowelą.