Przygotowany przez MSWiA projekt przepisów pozwala dopasowywać środki bezpieczeństwa do sytuacji i ewentualnych zagrożeń.

Chęć zapewnienia porządku publicznego oraz bezpieczeństwa uczestników szczytu NATO w Warszawie oraz Światowych Dni Młodzieży przyświecała urzędnikom podczas przygotowywania przepisów rozporządzenia w sprawie przywrócenia tymczasowo kontroli granicznej osób przekraczających granicę państwową stanowiącą granicę wewnętrzną. Kontrole mają uniemożliwić niepowołanym osobom zakłócenie przebiegu planowanych wydarzeń.

Wydarzenia planowane są na lipiec 2016 roku, jednakże przepisy dotyczące tymczasowych kontroli mają obowiązywać w dniach od 4 lipca do 2 sierpnia 2016 roku. Weryfikacje mają być prowadzone na granicach z:
- Republiką Czeską,
- Republiką Federalną Niemiec,
- Republiką Litewską,
- Republiką Słowacką.
A także w portach morskich i lotniczych, stanowiących granicę wewnętrzną w rozumieniu kodeksu granicznego Schengen.




W projektowanym rozporządzeniu zastrzeżono, że zakres kontroli w tym także możliwość jej ograniczania będzie dopasowana odpowiednio do stopnia zagrożenia porządku publicznego lub bezpieczeństwa. Oznacza to, że odpowiednie służby będą „na bieżąco” decydowały o ostatecznym wyglądzie procedur weryfikacji.

Jak twierdzi dr Jacek Zaleśny z Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego „konstytucyjnym obowiązkiem organów władzy publicznej jest zagwarantowanie obywatelom bezpieczeństwa i zapewnienie porządku publicznego. W tym zakresie władne są podjąć wszelkie niezbędne środki, które nie są w kolizji z innymi wartościami konstytucyjnymi. Z taką sytuacją mamy do czynienia w tym przypadku. Doświadczenia pokazują, że ważne wydarzenia polityczne, jak szczyty NATO, aktywizują skrajne środowiska polityczne, które podejmują działania, aby zakłócić ich przebieg, tym bardziej, gdy przedmiotem szczytu jest m.in. rozmieszczenie infrastruktury wojskowej. Z kolei podjęcie dodatkowych czynności zabezpieczających z okazji wizyty Jego Świątobliwości Papieża Franciszka w ramach Światowych Dni Młodzieży jest niezbędne ze względu na wielość uczestników tego wydarzenia, jego religijny charakter i związane z tym ryzyko wystąpienia zdarzeń nadzwyczajnych. Najazd niemieckich bojówek anarchistycznych 11 listopada 2011 r. w celu zakłócenia polskiego święta niepodległości, obliguje do podjęcia odpowiednich środków zapobiegawczych także na granicy państwowej”.

Zdaniem eksperta rodzime radykalne grupy nie są istotnym zagrożeniem dla właściwego przebiegu lipcowych wydarzeń, w szczególności, jeżeli chodzi o akty terrorystyczne i inne formy użycia przemocy.

- Nie da się tego jednak powiedzieć o radykałach z zagranicy. Wykorzystując środki internetowej komunikacji, wspomagani logistycznie przez lokalnych radykałów, byliby w stanie podjąć takie próby. Aby ryzyko to zminimalizować, niezbędne było przywrócenie tymczasowo kontroli granicznej osób przekraczających granicę państwową stanowiącą granicę wewnętrzną. Taką właśnie okoliczność przewidziano w kodeksie granicznym Schengen i zaistniały przesłanki, aby z tej regulacji skorzystać. W podobnych okolicznościach, co w Polsce, tymczasową kontrolę graniczną przywraca się także w innych państwach UE, jak np. w Niemczech w 2015 r. z okazji szczytu G7 – przypomina.

- Zastosowanie rozporządzenia w niewielkim zakresie wpłynie na przepływ osób. Jego skutki dotyczyć będą osób budzących wątpliwości, co do celu przekraczania polskiej granicy oraz tych osób, które ze względu na wprowadzenie tymczasowej kontroli granicznej zrezygnują z przyjazdu do Polski. Na tle wszystkich osób przekraczających polską granicę, jest to mała grupa – twierdzi rozmówca.

Przywrócenie tymczasowej kontroli granicznej osób jest właściwym uzupełnieniem środków podejmowanych w celu zapobiegania naruszeniu porządku publicznego lub bezpieczeństwa państwa w związku ze szczytem NATO i wizytą Jego Świątobliwości Papieża Franciszka w ramach Światowych Dni Młodzieży. Minimalizuje ryzyko wystąpienia zdarzeń nadzwyczajnych realizowanych przez cudzoziemców – ocenia Zaleśny.

Wprowadzane rozwiązanie jest dopuszczalne przez europejskie przepisy dotyczące strefy Schengen.