Państwa członkowskie mają prawo zatrzymać osobę ubiegającą się o azyl w przypadku, gdy wymaga tego ochrona bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego. Tak wynika z odpowiedzi na pytanie prejudycjalne, które zostało skierowane do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Sprawa dotyczyła obcokrajowca, który starał się o azyl w Holandii. Pierwszy wniosek w tej sprawie J.N. złożył w 1995 r. Został on jednak oddalony. Następne złożył w 2012 r. i 2013 r. Sekretarz stanu oddalił ostatni z nich i nakazał J.N. natychmiastowe opuszczenie terytorium Unii Europejskiej, ustanowił też wobec niego dziesięcioletni zakaz wjazdu. Skarga na tę decyzję została oddalona prawomocnym orzeczeniem. W latach 1999–2015 J.N. był 21 razy skazany na kary grzywny i pozbawienia wolności za różne przestępstwa (głównie kradzieże). Ostatnie zatrzymanie dotyczyło zarówno kradzieży, jak i nieprzestrzegania zakazu wjazdu. Obcokrajowiec został skazany ponownie na karę pozbawienia wolności i po raz czwarty wystąpił w czasie jej odbywania o azyl.
Rada stanu Holandii zwróciła się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem o to, kiedy można nakazać zatrzymanie osoby ubiegającej się o azyl. Odwołała się przy tym do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz unijnej dyrektywy, która zezwala na zatrzymanie osoby ubiegającej się o azyl w przypadku, gdy wymaga tego ochrona bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego.
TSUE stwierdził, że zatrzymanie obcokrajowca rzeczywiście wypełnia uznany przez Unię cel interesu ogólnego. Przypomniał, że ochrona bezpieczeństwa narodowego przyczynia się także do ochrony praw i wolności innych osób. W tym względzie Karta praw podstawowych UE gwarantuje prawo każdej osoby nie tylko do wolności, ale także do bezpieczeństwa osobistego. Następnie Trybunał zbadał, czy ustawodawca unijny nie wykroczył w dyrektywie poza to, co odpowiednie i konieczne do realizacji uzasadnionych zamierzonych celów, do których dąży, oraz czy zachował właściwą równowagę między prawem do wolności osoby ubiegającej się o azyl a wymogami związanymi z ochroną bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego.
Uwzględniając znaczenie prawa do wolności oraz wagę ingerencji w postaci zatrzymania, Trybunał podkreślił, że ograniczenia korzystania z tego prawa nie mogą wykraczać poza to, co jest absolutnie konieczne. Uznał, że państwo ma prawo do zastosowania takiego środka zapobiegawczego, a możliwość zatrzymania osoby uzależniona jest od spełnienia wielu wymogów, które odnoszą się w szczególności do okresu zatrzymania, który powinien być możliwie najkrótszy.
ORZECZNICTWO
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 lutego 2016 r., sygn. akt C-6 01/15 PPU.