Subskrybuj nas na Youtube
Miliony Polaków otrzymają noworoczny prezent: obiecywaną od lat bezpłatną pomoc prawnika. Z początkiem stycznia w całej Polsce ruszają punkty bezpłatnego poradnictwa prawnego. Wszystko za sprawą wchodzącej w życie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej i edukacji prawnej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1255).
/>
Z porad udzielanych w ponad 1500 punktach na terenie kraju skorzystać będzie mogła bardzo szeroka grupa osób (patrz: ramka). Na co mogą liczyć?
Jaka pomoc
Zgodnie z przepisami pomoc prawna ma obejmować:
1) poinformowanie o obowiązującym stanie prawnym, o przysługujących uprawnieniach lub o spoczywających na korzystającym z pomocy obowiązkach,
2) wskazanie sposobu rozwiązania problemu prawnego,
3) udzielenie pomocy w sporządzeniu projektu pisma prawnego (z wyłączeniem pism procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym czy sądowoadministracyjnym),
4) sporządzenie projektu pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym lub sądowoadministracyjnym.
Pomoc służyć ma zatem rozwiązywaniu problemów prawnych powstałych, zanim sprawa trafi do sądu. W postępowaniach sądowych wsparcie dla osób, których nie stać na zatrudnienie pełnomocnika z wyboru, regulowane jest od lat w innych aktach prawnych.
Nieodpłatne poradnictwo nie obejmie jednak wszystkich zagadnień. Prawnicy nie będą pomagać w kwestiach:
¦ podatkowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej;
¦ z zakresu prawa celnego, dewizowego i handlowego;
¦ związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, z wyjątkiem przygotowania do jej rozpoczęcia.
Chodzi bowiem o to, by do punktów porad nie zgłaszały się osoby, które w istocie mogłyby ponieść samodzielnie koszt porady prawnej. Trzeba jednak podkreślić, że wyłączenia te nie ograniczą możliwości skorzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej przedsiębiorcy jako osoby fizycznej, jeżeli tylko spełniać będzie ustawowe warunki do jej uzyskania.
Kto i gdzie
Połowa z ponad 1500 punktów powierzona będzie do prowadzenia adwokatom oraz radcom, pozostała część przypadła organizacjom prowadzącym działalność pożytku publicznego (NGO). Będą one wyłaniane corocznie w otwartym konkursie ofert, o którym mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1118). Dopiero gdy do konkursu nie staną chętne podmioty, punkty przekazywane będą do prowadzenia przedstawicielom samorządów prawniczych. W punktach prowadzonych przez NGO-sy pomocy prawnej udzielać będą mogli nie tylko adwokaci i radcy, lecz także magistrzy prawa legitymujący się co najmniej 3-letnim doświadczeniem oraz doradcy podatkowi – w zakresie prawa podatkowego (z wyłączeniem problemów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej).
Nieodpłatna pomoc prawna będzie udzielana co do zasady 5 dni w tygodniu przez co najmniej 4 godziny dziennie. Informacji o konkretnym miejscu i godzinach otwarcia punktów należy szukać w Biuletynie Informacji Publicznej starostw powiatowych.
W ustawie nie wprowadzono jednak rejonizacji. Dzięki temu mieszkaniec Krakowa – jeśli tylko spełnia kryteria uzyskania pomocy prawnej – będzie mógł prosić o pomoc w punkcie prowadzonym choćby w Szczecinie.
O poradę będzie można również wystąpić wielokrotnie i to nawet w tej samej sprawie. W ocenie resortu sprawiedliwości, który jest gospodarzem ustawy, nie ma bowiem racjonalnych kryteriów, które pozwoliłyby ograniczyć dostępność nieodpłatnej pomocy prawnej bez naruszenia zasady równego dostępu do usług publicznych.
