Subskrybuj nas na Youtube
Działam w samorządzie studenckim. W ramach tej działalności chcę zorganizować imprezę integracyjną dla studentów. Czy muszę uzyskać jakieś zezwolenie lub załatwić inne formalności? Na co zwrócić uwagę – pyta czytelniczka, pani Ania z Wrocławia.
Pytanie pani Anny nabiera szczególnego sensu w obliczu tragedii na UTP w Bydgoszczy. Przypomnijmy, w wyniku paniki, która wybuchła podczas imprezy studenckiej, śmierć poniosły trzy osoby. Wstępne ustalenia wskazują na błędy samorządu studenckiego i ochroniarzy zabezpieczających imprezę. Czy impreza mogła być traktowana jako impreza podlegająca wyłącznie przepisom uczelni, czy też jako impreza masowa? To istotne dla ustalenia odpowiedzialności i grożących sankcji.
Kiedy zgromadzenie jest masowe
W potocznym rozumieniu każda impreza o skali podobnej do studenckich otrzęsin wydaje się imprezą masową. Ustawodawca używa tego terminu w odniesieniu do imprezy masowej artystyczno-rozrywkowej oraz masowej imprezy sportowej. Jednocześnie wyłącza z zakresu pojęcia m.in. imprezy organizowane w teatrach, operach, operetkach, filharmoniach, kinach, muzeach, bibliotekach, domach kultury, galeriach sztuki, organizowane przez pracodawców dla pracowników, imprezy sportowe dla niepełnosprawnych, jak również w ramach współzawodnictwa sportowego dzieci i młodzieży.
Liczba miejsc dla uczestników imprezy artystyczno-rozrywkowej wynosi nie mniej niż 1000, gdy odbywa się na stadionie, w innym obiekcie lub na terenie umożliwiającym jej przeprowadzenie, albo nie mniej niż 5000 – w hali sportowej lub w innym budynku. Kluczowa jest potencjalna maksymalna liczba uczestników imprezy. Liczba miejsc stanowi maksymalną granicę. Jej przekroczenie może pociągnąć za sobą odpowiedzialność karną organizatora.
Przepisów tych nie stosuje się do imprez nieodpłatnych, organizowanych przez jednostki organizacyjne podległe centralnemu organowi administracji rządowej na terenie zamkniętym pozostającym w zarządzie tych jednostek. Wszystkie te wymogi muszą nastąpić łącznie. Centralnym organem jest np. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, nadzorujący m.in. UTP w Bydgoszczy. Co istotne, jednostką podporządkowaną nie jest samorząd studencki (wyrok WSA z 20 marca 2006 r., VI SA/Wa 878/05).
Istotnego znaczenia, w kontekście pobierania symbolicznych opłat od uczestników bydgoskich otrzęsin, nabiera kwestia odpłatności. Odpłatność może łączyć się z koniecznością nabycia biletu, ale też np. ze świadczeniem określonych usług. Impreza, której część uczestników nie ponosi żadnych opłat, a inni są zmuszeni do dokonania takich opłat, powinna być traktowana jako odpłatna.
Niezbędne zezwolenia, zgody, opinie
Organizator imprezy masowej musi uzyskać zezwolenie od wójta (burmistrza, prezydenta miasta). W tym celu należy złożyć wniosek 30 dni przed planowanym jej rozpoczęciem. Załącza m.in. graficzny plan obiektu, instrukcję postępowania na wypadek pożaru, informację o liczbie miejsc, przewidywanych zagrożeniach, określeni osoby wyznaczonej na kierownika do spraw bezpieczeństwa. Równocześnie trzeba uzyskać opinie: komendantów policji, straży pożarnej, dysponenta ratownictwa medycznego i państwowego inspektora sanitarnego, dotyczące sił i środków do zabezpieczenia imprezy, zastrzeżeń do stanu technicznego obiektu. Organy te wydają opinie w terminie 14 dni od otrzymania wniosku. Co najmniej 7 dni przed planowanym terminem imprezy właściwy organ wydaje lub odmawia zezwolenia. Może też już po wydaniu zezwolenia zakazać przeprowadzenia imprezy, jeżeli stwierdzi, że zostały naruszone warunki bezpieczeństwa. Imprezę już trwającą może przerwać wojewoda, jeżeli dalszy jej przebieg może zagrozić życiu, zdrowiu albo mieniu.
Bezpieczeństwo uczestników
Organizator odpłatnej imprezy masowej zobowiązany jest do zawarcia umowy odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone uczestnikom.
Wyznaczonemu przez organizatora kierownikowi do spraw bezpieczeństwa podlegają służby informacyjna i porządkowa. Zadaniem pierwszej jest działanie na rzecz bezpieczeństwa uczestników, drugiej zaś – na rzecz bezpieczeństwa i porządku publicznego. Liczebność służb zależy od liczby osób, które mogą być obecne: 10 członków każdej ze służb na 300 uczestników i co najmniej jeden członek na każde kolejne 100 osób.
Wymienione służby uprawnione są do: sprawdzania uprawnień do uczestniczenia w imprezie, wezwania do opuszczenia imprezy przez osobę nieuprawnioną, legitymowania osób, a w przypadku podejrzenia wnoszenia lub posiadania przedmiotów zabronionych (m.in. napoje alkoholowe, środki odurzające, broń, materiały wybuchowe, wyroby pirotechniczne) – przeglądania zawartości bagaży i odzieży. Służby porządkowe i informacyjne mogą wydawać polecenia osobom zakłócającym porządek publiczny lub zachowującym się niezgodnie z regulaminem. Osoba stwarzająca bezpośrednie zagrożenie dla dóbr powierzonych ochronie czy dopuszczająca się czynu zabronionego może być ujęta przez służby i przekazana policji. W ściśle określonych przypadkach służby mogą zastosować środki przymusu bezpośredniego. Ich zastosowanie uzasadnia wyłącznie wyegzekwowanie wymaganego prawem zachowania oraz odparcie bezpośredniego zamachu na życie, zdrowie lub wolność osób. Służby mogą użyć siły fizycznej, zastosować kajdanki na ręce, użyć środków obezwładniających w postaci ręcznych miotaczy substancji obezwładniających. Nie mogą natomiast używać np. paralizatorów, pałek, psów.
Odpowiedzialność karna organizatora i uczestnika
Zakwalifikowanie imprezy jako masowej oznacza stosowanie przepisów karnych. Część z nich dotyczy odpowiedzialności organizatora, część – uczestników. Szczególnie surowo może być potraktowana osoba, która organizuje imprezę bez zezwolenia lub niezgodnie z warunkami w nim określonymi. Grozi za to kara do 8 lat pozbawienia wolności.
Z kolei uczestnik może zostać ukarany karą ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 2000 zł w przypadkach niewykonywania poleceń porządkowych, wniesienia lub posiadania na imprezie napojów alkoholowych. Wniesienie przedmiotów zabronionych może się wiązać z karą pozbawienia wolności do lat 5.
Podstawa prawna
Art. 2, art. 3, art. 5, art. 6, art. 19, art. 20, art. 24, art. 25, art. 26, art. 29, art. 32, art. 34a, art. 54, art. 56, art. 58 ustawy z 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 611 ze zm.). Art. 11 pkt 1 i 2, art. 12 ustawy z 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz.U. z 2013 r. poz. 638 ze zm.).