Subskrybuj nas na Youtube
Żona pana Artura sprzedała samochód, który kupili za wspólne oszczędności. Pieniądze zabrała i nie zamierza się nimi dzielić z mężem. Małżeństwo nie ma rozdzielności majątkowej. Pan Artur jest bezradny, nie chce walczyć z żoną w sądzie, choć nie mogą dojść do porozumienia. – Co mogę w tej sytuacji zrobić, żeby odzyskać moją część – pyta.
Z informacji podanych przez pana Artura wynika, że pieniądze pochodzące ze sprzedaży ich samochodu są składnikiem majątku wspólnego obydwojga małżonków. Uzasadnia to roszczenie czytelnika o odzyskanie połowy kwoty, którą jego żona otrzymała za sprzedaż auta.
Obowiązujące regulacje prawne zakazują jednak podziału majątku wspólnego i wzajemnych rozliczeń na tym tle podczas trwania wspólności majątkowej małżeńskiej. Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w pytaniu stawianym przez czytelnika. W czasie trwania wspólności ustawowej żadne z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
Jeżeli małżonkowie nie dokonają dobrowolnego podziału pieniędzy, czytelnikowi pozostaje zniesienie obowiązującego w małżeństwie ustroju wspólności majątkowej i ustanowienie w jej miejsce rozdzielności majątkowej małżeńskiej, a następnie podział majątku. To właśnie w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej pan Artur będzie mógł się domagać zwrotu od małżonki połowy kwoty uzyskanej ze sprzedaży pojazdu.
Jeśli małżonkowie zgadzają się w sprawie ustanowienia rozdzielności majątkowej, mogą udać się do notariusza, a następnie po podpisaniu aktu notarialnego dokonać umownego podziału majątku. Takie rozwiązanie jest najszybszym sposobem uzyskania przez strony rozdzielności, a w konsekwencji otwiera drogę do podziału majątku. Warunkiem jest jednak zgoda obojga małżonków na rozdzielność majątkową w ich małżeństwie. Jeśli takiej zgody brak, zanim będzie można podzielić majątek, należy wystąpić do sądu z powództwem o zniesienie małżeńskiej wspólności majątkowej. Ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej można żądać z ważnych powodów. Rozumie się przez nie takie okoliczności, które sprawiają, że w konkretnej sytuacji wspólność majątkowa nie służy dobru drugiego małżonka (tego, który występuje z powództwem o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej) oraz dobru założonej przez małżonków rodziny. Do zaistnienia ważnych powodów dochodzi także wtedy, gdy wykonywanie zarządu przez każde z małżonków nie jest możliwe lub jest znacznie utrudnione.
Wspólność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych przypadkach można ją znieść także z datą wcześniejszą od dnia wyroku, a także od daty zgłoszenia żądania zniesienia współwłasności. Wspólność majątkowa nie może być zniesiona z datą wcześniejszą od chwili powstania ważnych powodów uzasadniających jej zniesienie.
OPINIA EKSPERTA
Natalia Drzazgowska-Kanarek adwokat, Kancelaria Adwokacka adw. Janusz Kanarek:
Zdarzają się sytuacje, kiedy współmałżonek nie wyraża zgody na zawarcie umowy o rozdzielności majątkowej przed notariuszem. Jeśli wystąpiły takie okoliczności, które wskazują na to, że dalsze trwanie we wspólności ustawowej nie jest możliwe z punktu widzenia dobra rodziny, wówczas należy wystąpić na drogę sądową z powództwem o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Po uprawomocnieniu się wyroku wydanego przez sąd czytelnik będzie mógł wystąpić o podział majątku i przed sądem dochodzić zwrotu połowy kwoty, którą jego żona otrzymała za sprzedaż auta.
Osobą legitymowaną do wystąpienia z powództwem o zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej jest każde z małżonków. Jeżeli pozew ma być skuteczny, musi zostać złożony do właściwego sądu. Sprawy o ustanowienie rozdzielności majątkowej należą do właściwości sądów rejonowych, w okręgu którego małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Opłata, jaką pan Artur będzie musiał uiścić od pozwu, wynosi 200 zł.
Zasadne byłoby również rozważenie możliwości wystąpienia na drogę postępowania karnego, albowiem zachowanie małżonki czytelnika mogło wyczerpać znamiona występku przywłaszczenia.
Podstawa prawna
Art. 35, art. 52 par. 1 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2015 r. poz. 583). Art. 27 pkt 6 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1025). Art. 284 par. 2 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r. nr 88, poz. 553 ze zm.).