Dwa dni po ogłoszeniu przez Państwową Komisję Wyborczą wyników drugiej tury wyborów prezydenckich, czyli 27 maja, Kancelaria Prezydenta RP ogłosiła przetarg na modernizację wentylacji i klimatyzacji w Pałacu Prezydenckim. Teraz w uzasadnieniu decyzji o jego unieważnieniu argumentuje się, że przetarg rozpisała kancelaria poprzedniej kadencji, a harmonogram prac nowej ekipy kolidowałby z remontem.
Czy jednak zmiana na stanowisku prezydenta – bo do tego de facto sprowadza się uzasadnienie decyzji – może stanowić podstawę do unieważnienia postępowania? Prezydenccy urzędnicy wskazali art. 93 ust. 1 pkt 6 ustawy – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 113, poz. 759 ze zm.). Przepis ten pozwala wycofać się z przetargu, którego kontynuacja pozbawiona jest sensu. Klasycznym przykładem jest tu zamówienie na remont budynku: gdy podczas prowadzenia postępowania zawali się jedna ze ścian, przez co nadaje się on do rozbiórki, kontynuowanie przetargu na remont z oczywistych względów staje się bezcelowe.
Przepis ten wymaga jednak jednoczesnego spełnienia kilku przesłanek. Aby unieważnić przetarg:
¦ musi nastąpić istotna zmiana okoliczności,
¦ kontynuacja przetargu lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym (przy czym nie można z nim utożsamiać interesu samego urzędu),
¦ rozpoczynając przetarg, nie można było przewidzieć tych okoliczności.
Są poważne wątpliwości, czy w tym przypadku te warunki zostały spełnione.
– Decyzji o unieważnieniu postępowania można postawić co najmniej trzy zarzuty. Pierwszy to ogólnikowy charakter czterozdaniowego uzasadnienia. To na zamawiającym spoczywa ciężar udowodnienia przesłanek unieważnienia postępowania i temu ciężarowi nie podołał – przekonuje Grzegorz Rogalewicz, radca prawny z kancelarii Karta Przetargowa.
– Drugi to oparcie się na twierdzeniu, że w momencie wszczęcia postępowania nie można było przewidzieć zmiany piastuna urzędu i odmiennej organizacji pracy zamawiającego. I wreszcie trzeci – brak poszanowania zasady, że unieważnienie postępowania ma charakter wyjątkowy – dodaje ekspert.
Wyjątkowy charakter unieważnienia przetargu wielokrotnie w swym orzecznictwie podkreślała Krajowa Izba Odwoławcza. Zwróciła na to uwagę także w wyroku, w którym uznała za niezgodne z prawem unieważnienie przetargu na budowę nowych bramek na autostradzie A4 po tym, jak ówczesna wicepremier Elżbieta Bieńkowska zapowiedziała zmianę systemu poboru opłat (sygn. akt KIO 991/14 oraz KIO 1001/14).
Nie udało nam się ustalić, czy w przetargu Kancelarii Prezydenta złożono jakieś oferty, a jeśli tak, to czy któraś z firm zakwestionowała decyzję o jego unieważnieniu. Kancelaria nie odpowiedziała nam też na pytanie, czy na tej samej podstawie unieważniono jeszcze inne przetargi.