Ustawa zwykła nie może przewidywać instytucji zrzeczenia się immunitetu, jeżeli nie czyni tego ustawa zasadnicza. Dlatego też zaproponowany przez posłów przepis pozwalający sędziemu wyrazić zgodę na ukaranie go mandatem lub grzywną musi zostać uznany za niezgodny z konstytucją. Tak wynika z opinii przygotowanej dla senatorów.
Ustawa, która ma pozwolić sędziom, prokuratorom czy też parlamentarzystom przyjmować mandaty za wykroczenia drogowe, została przegłosowana przez Sejm w zeszłym tygodniu i trafiła do Senatu. Najwięcej kontrowersji wzbudziły te jej przepisy, które modyfikują zakres immunitetu sędziowskiego. Poważne wątpliwości co do ich zgodności z ustawą zasadniczą wyraziło m.in. Biuro Analiz Sejmowych. Teraz do tych krytycznych głosów dołącza biuro legislacyjne Senatu i domaga się skreślenia omawianych przepisów.
Sejm: Parlamentarzyści, prokuratorzy i sędziowie bez immunitetów w sprawach drogowych
Sejm: Parlamentarzyści, prokuratorzy i sędziowie bez immunitetów w sprawach drogowych

Zobacz również
„Wprowadzenie możliwości zrzeczenia się immunitetu przez sędziego (...) musiałoby być poprzedzone zmianami ustrojowymi dokonanymi wprost w konstytucji” – wskazuje Szymon Giderewicz, główny legislator. Konstytucja bowiem nie przewiduje (tak jak to czyni w przypadku parlamentarzystów) możliwości zrzeczenia się przez sędziego immunitetu. Tak samo jest w przypadku sędziów Trybunału Stanu, Trybunału Konstytucyjnego, rzecznika praw obywatelskich oraz prezesa Najwyższej Izby Kontroli. Wszystkim tym podmiotom ustawa zwykła nie może więc zmieniać zakresu immunitetu.
Ponadto w opinii przypominano, że z art. 181 ustawy zasadniczej wynika wprost, iż zgodę na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej musi wydać odpowiedni sąd, a więc sąd dyscyplinarny, a nie sam zainteresowany.
Biuru nie podoba się również to, że kwestionowany przepis miałby obejmować jedynie sędziów sądów powszechnych oraz wojewódzkich sądów administracyjnych. Zmiany nie objęłyby natomiast sędziów Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz sędziów wojskowych. Szymon Giderewicz stwierdza, że takiego zróżnicowania immunitetu sędziowskiego nie można uznać za zasadne. „Wydaje się być ono niezamierzonym efektem znowelizowania jedynie art. 81 Prawa o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 133 ze zm.) bez uwzględnienia potrzeby dokonania stosownych zmian także w ustawie o Sądzie Najwyższym (przepisy tej ustawy znajdują także zastosowanie do sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego)” – czytamy w opinii.
Etap legislacyjny
Ustawa trafiła do Sejmu