Na problem niekonstytucyjności odrzucania ze względów formalnych, bez wcześniejszego wezwania do usunięcia braków, skargi kasacyjnej złożonej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, zwrócił uwagę w sierpniu zeszłego roku Trybunał Konstytucyjny. Po tym wyroku Senat przygotował projekt nowelizacji.
TK rozpatrywał przepis Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zgodnie z którym następuje odrzucenie, bez wezwania do usunięcia braków, skargi kasacyjnej niespełniającej formalnego wymogu zamieszczenia w niej wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia wraz z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany.
Trybunał wskazał, że obecnie niespełnienie tych formalnych wymogów prowadzi do odrzucenia skargi kasacyjnej i oznacza nieodwracalne pozbawienie strony skarżącej możliwości rozpoznania jej sprawy przez NSA. Natomiast zgodnie z przepisami skarga kasacyjna musi być przygotowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego - adwokata lub radcę prawnego.
"Zakazane jest zastawianie prawnych +pułapek+ na obywatela. Tymczasem ustawodawca z jednej strony objął skargę kasacyjną przymusem adwokacko-radcowskim, czyli wymusił na stronie postępowania działanie w zaufaniu do zawodowych umiejętności pełnomocnika i ponoszenie kosztów jego ustanowienia, z drugiej jednak - obciążył ową stronę wszystkimi nieodwracalnymi konsekwencjami błędu popełnionego przez owego pełnomocnika" - wskazano w komunikacie TK po wtorkowym wyroku.
Jak dodał TK, obowiązek odrzucenia skargi kasacyjnej z powodu błędów formalnych stanowi ograniczenie dostępu do sądu drugiej instancji. "W imię szybkości postępowania sądowego nie można poświęcać ochrony praw podmiotowych jednostek, a przymus adwokacki nie może usprawiedliwiać automatycznego odrzucania środków zaskarżenia" - zaznaczył TK.
Z tych powodów uchwalono nowelizację, w myśl której jeżeli skarga kasacyjna nie spełnia wymagań formalnych, sąd ma wezwać autora kasacji do usunięcia braków - na co ma on 7 dni - pod rygorem odrzucenia skargi. Zapisano też, że do skarg kasacyjnych wniesionych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się już nowe przepisy.