Subskrybuj nas na Youtube
Zgodnie z kodeksem cywilnym śmierć spadkodawcy otwiera spadek, który nabywa spadkobierca powołany testamentem lub zgodnie z przepisami ustawy. Jeżeli zmarły nie pozostawił po sobie żadnych dyspozycji testamentowych (pisemnych lub ustnych), wówczas zastosowanie znajdują przepisy księgi czwartej kodeksu cywilnego o dziedziczeniu ustawowym. Ustalenie prawowitych spadkobierców nie zawsze jednak jest możliwe od razu w momencie otwarcia spadku. Sytuacje niejasne rozstrzyga sąd, który na czas trwania ustaleń może powołać kuratora spadku.
Spadkobierca, który jeszcze nie objął otwartego spadku także może wnioskować do sądu spadku o ustanowienie kuratora spadku nieobjętego. taki wniosek jest zasadny w sytuacji, kiedy spadkobierca wie o istnieniu innych żyjących osób, które także mają prawo do dziedziczenia po zmarłym. Wniosek o ustanowienie kuratora spadku nalezy złożyc do sądu, który jest właściwy dla danego spadku pamiętając m.in. o oznaczeniu nazwisk i adresów osób, których sprawa dotyczy, uiszczeniu opłaty skarbowej, pełnomocnictwa oraz załączeniu odpisu wniosku dla każdego uczestnika postępowania.
Art. 666 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego (tekst jednolity - Dz.U. 2014 poz. 101 z późn. zm.) stanowi, że "Do czasu objęcia spadku przez spadkobiercę sąd czuwa nad całością spadku, a w razie potrzeby ustanawia kuratora spadku". Jeśli dany spadek nie ma sporządzonego spisu inwentarza (spis zawartości spadku), wówczas sąd może postanowić o jego sporządzeniu.
Co wolno kuratorowi spadku
Jakie zadania wykonuje kurator spadku? Jego główną powinnością jest ustalenie wszystkich prawowitych spadkobierców i poinformowanie ich o otwarciu spadku. Do czasu odnalezienia spadkobierców kurator, pod nadzorem sądu, zarządza spadkiem i w toku takiego zarządu może, za pozwoleniem sądu, sprzedać rzeczy ruchome, które są narażone na zepsucie lub których koszt przechowywania jest powoduje nadmierne koszty.
W trakcie zarządu spadkiem kurator postępuje zgodnie z przepisami, które obowiązują komorników w toku egzekucji z ruchomości lub nieruchomości. Kurator zatem może zatem w uzasadnionych przypadkach i za zgodą sądu sprzedać niektóre składniki masy spadkowej, jeśli przemawiają za tym ważne powody. Do rutynowych czynności kuratora należy również m.in. wynajęcie ochrony dla mienia, które jest narażone np. na kradzież lub zniszczenie.
Zgodnie z orzecznictwem NSA kurator spadku korzysta z podmiotowego zwolnienia z ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu przed sądem administracyjnym (na podstawie art. 239, pkt 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zob. postanowienie NSA z 17.3.2010 r., I OZ 187/10). Kurator masy spadkowej ponosi jednak koszty sądowe w sprawach cywilnych.