Omawiane pojęcie pochodzi z Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014r., poz. 121 – dalej kc). Wprowadza je artykuł 928 §2, zgodnie z którym „spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku”. Oznacza to, że przymiot „niegodny” jest równoznaczny z nie braniem udziału w dziedziczeniu.

Dana osoba określana jest tym mianem przez sąd na potrzeby postępowania spadkowego. Prawo żądania uznania za niegodnego ma każdy, kto ma w tym interes. Ustawodawca wprowadził ograniczenie czasowe. Zainteresowany musi zgłosić się do sądu w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się o przyczynie niegodności. Zdarzenie to nie może nastąpić jednak później niż przed upływem lat trzech od otwarcia spadku.

Art. 928 kc wskazuje przypadki, w których możemy mówić o niegodności. Mamy z nimi do czynienia gdy spadkobierca:
1. dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
2. podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
3. umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego;


Nawet jeżeli którakolwiek z powyższych przesłanek zaistnieje to sąd podejmuje ostateczna decyzję.

Żyjący nie może zawierać umów, dotyczących majątku po jego śmierci
Żyjący nie może zawierać umów, dotyczących majątku po jego śmierci

Zobacz również

Jak zauważył Sąd Apelacyjny w Warszawie: „żądanie uznania spadkobiercy za niegodnego zmierza do realizacji interesów majątkowych uprawnionego przez wyeliminowanie określonej osoby z kręgu spadkobierców, a przez to do nowego ukształtowania kręgu osób, na które przechodzą prawa i obowiązki majątkowe zmarłego” (wyrok SA w Warszawie z dnia 1.01.2014r., sygn. akt: I ACa 1250/13).