Dwie sprawy dotyczące takiej sytuacji były ostatnio rozpatrywane przez Wojewódzkie Sądy Administracyjne (WSA) w Kielcach i Białymstoku. W pierwszej z nich o zasiłek dla opiekuna, czyli pomoc przysługującą osobom, które od 1 lipca 2013 r. były bezprawnie pozbawione świadczenia pielęgnacyjnego, ubiegał się dorosły syn mający niepełnosprawną matkę.
Gmina odmówiła jednak jego przyznania, ponieważ w okresie, który upłynął od utraty pomocy, świadczenie pielęgnacyjne uzyskała jego żona na córkę z dysfunkcją zdrowotną.
W drugiej ze spraw wniosek o zasiłek także dotyczył opieki nad niepełnosprawną matką. W tym przypadku samorząd również wydał negatywną decyzję i było to uzasadniane tym, że małżonka skarżącego pobiera świadczenie pielęgnacyjne z powodu opieki nad synem z uszczerbkiem na zdrowiu.
W obu przypadkach gminy odmówiły wsparcia, powołując się na to, że jednym z warunków uzyskania zasiłku dla opiekuna jest to, aby osoba składająca o niego wniosek spełniała przesłanki do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego określone w ustawie z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1456 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym 31 grudnia 2012 r.
Samorządy powoływały się przy tym na art. 17 ust. 5 pkt 4 ustawy, który wskazuje, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, o ile ktoś w rodzinie ma je już ustalone na tego samego lub innego krewnego. W związku z tym, że w przywołanych sprawach ta forma wsparcia została przyznana na niepełnosprawne dzieci, zamknęło to drogę do uzyskiwania przez dorosłego syna lub córkę zasiłku na swojego rodzica.
WSA w Kielcach, rozpatrując 30 października 2014 r. pierwszą ze spraw, postanowił skargę oddalić (sygn. akt II SA/Ke 807/14). Podkreślił, że mimo iż decyzja przyznająca świadczenie pielęgnacyjne osobie, która teraz ubiega się o zasiłek dla opiekuna, wygasła z mocy prawa (nastąpiło to 1 lipca 2013 r.), to gmina prawidłowo uznała, że w tej sytuacji pomoc im nie przysługuje. Sąd dodał, że do chwili obecnej obowiązują przepisy, zgodnie z którymi tylko jedna osoba w rodzinie może pobierać świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna.
Inną interpretację art. 17 ust. 5 pkt 4 przyjął natomiast WSA w Białymstoku, który w wyroku wydanym 28 października 2014 r. (sygn. akt II SA/Bk 762/14) uchylił zaskarżoną decyzję. Sąd uznał, że wspomniany przepis dotyczy sytuacji, gdy opiekun wnioskuje o świadczenie pielęgnacyjne na osobę, na którą zostało już ustalone prawo do niego lub gdy ubiegający się ma przyznaną tę formę pomocy na rzecz innego członka rodziny.
WSA wskazał, że żaden z takich przypadków nie miał miejsca w rozpatrywanej sprawie. A zatem to, że w rodzinie skarżącego małżonka jako pierwsza otrzymała świadczenie pielęgnacyjne na niepełnosprawnego syna, nie mogło stanowić przeszkody do przyznania mu zasiłku dla opiekuna w związku z zajmowaniem się ojcem.

520 zł miesięcznie wynosi zasiłek dla opiekuna