W sprawie toczącej się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Poznaniu skład orzekający rozstrzygał zagadnienie solidarnej odpowiedzialności byłego członka zarządu za zaległości spółki z tytułu odsetek na podatek dochodowy za określony czas. Mężczyzna nie zgodził się z decyzją Dyrektora Izby Skarbowej w swojej sprawie dlatego zaskarżył ją do WSA. Równocześnie zawnioskował o przyznanie mu prawa pomocy w zakresie częściowym w postaci zwolnienia z kosztów sądowych.
Swoje stanowisko argumentował brakiem źródła dochodu. Wnioskodawca podawał, że jest na utrzymaniu rodziców, z którymi mieszka. Rodzice utrzymują i wychowują również jego nastoletnią siostrę. Swoją sytuację finansową określił mianem bardzo trudnej.
Na wezwanie referendarza sądowego wnioskodawca stworzył dokładne koszty życia całej rodziny, osiągane dochody oraz posiadane ruchomości. Przyznał, że jest członkiem zarządu w jednej ze spółek, jednak jest to działanie nieodpłatne. Oświadczył, że nie jest zarejestrowany jako bezrobotny i że nie pobiera żadnych zasiłków.
Pomimo starań referendarz sądowy zadecydował o oddaleniu wniosku. Uznał, że skarżący mimo wezwań nie przedstawił rzeczywistej sytuacji finansowej swojej oraz rodziny, z która pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym. Przede wszystkim nie przedstawił zeznań rocznych podatkowych swoich i rodziców oraz nie dołączyło wniosku wyciągów z konta rodziców. Dokumenty te zdaniem organu są źródłowe i ich nieprzedstawienie uniemożliwia zorientowanie się w sytuacji materialnej wnioskodawcy i ocenienie czy zasługuje na zwolnienie z kosztów.
Mężczyzna złożył sprzeciw na powyższe rozstrzygnięcie.
Sąd analizując sprawę przypomniał, że „instytucja prawa pomocy stanowi wyjątek od zasady zgodnie z którą strony samodzielnie ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie”. Przyznanie takiej pomocy oznacza konieczność obciążenia budżetu państwa dlatego korzystanie z niej powinno następować w przypadkach szczególnie uzasadnionych. Przytoczono treść wyroku NSA (sygn. akt II OZ 313/13): wymóg ponoszenia kosztów sądowych nie stanowi ograniczenia prawa do sądu i jest usprawiedliwiony koniecznością zapewnienia właściwego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.
Zdaniem składu orzekającego: „przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym następuje zaś w sytuacji, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny”.
Sąd rozstrzyga w zakresie przyznania prawa pomocy w oparciu o oświadczenie strony biorąc pod uwagę przedstawione przez nią okoliczności dlatego zainteresowany powinien wszelkimi możliwymi dokumentami udowodnić sytuację, w której się znajduje. Co ciekawe sąd bada nie tylko obecną sytuację ale również posiadanie przez daną osobę obiektywnej zdolności do zdobycia potrzebnych środków finansowych.
W omawianej sprawie wnioskodawca nawet na wezwania nie uzupełnił wymaganej dokumentacji. Ponadto oświadczenie o sytuacji materialnej jego i jego rodziców budzi wątpliwości. Z uwagi na powyższe Sąd oddalił wniosek.