Władza rodzicielska to prawa i obowiązki jakie względem dziecka mają jego rodzice. Przepisy dotyczą wychowania, przedstawicielstwa ustawowego i pieczy nad majątkiem. Rodzice powinni realizować ją zgodnie z interesem społecznym i dobrem potomka, a także zapewnić mu możliwość fizycznego i duchowego rozwoju, oraz przygotować je do dorosłego życia.
Kwestie władzy rodzicielskiej w Polsce regulują przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z nim, dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.
W sytuacji, w której zagrożone jest dobro dziecka, sąd opiekuńczy może:
- skierować dziecko do placówki wsparcia dziennego, oraz zobowiązać rodziców do pracy z asystentem rodziny, lub skierować ich na odpowiednią terapię;
- poddać rodziców odpowiednim ograniczeniom;
- poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego;
- skierować dziecko do organizacji sprawującej pieczę nad nim;
- zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej innej osobie.
Sąd opiekuńczy może także powierzyć zarząd majątkiem małoletniego ustanowionemu w tym celu kuratorowi.
Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd rodzinny w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców.
Decyzja taka może zostać podjęta kiedy:
- obowiązki rodziców nie mogą być wykonywane z powodu trwałej przeszkody, takiej jak ubezwłasnowolnienie lub pozbawienie wolności;
- władza rodzicielska jest nadużywana;
- rodzice w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka;
- rodzice trwale nie interesują się dzieckiem.
W razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić.
Źródło: Kodeks rodzinny i opiekuńczy, art. 92-112 k.r.o.