Subskrybuj nas na Youtube
Po upływie 30 lat posiadacz gruntu korzystający z niego jak właściciel może formalnie przejąć go na własność. Do skutecznego potwierdzenia niezbędne jest jednak przeprowadzenie specjalnego postępowania sądowego
Czy zasiedzenie spadku jest możliwe
Czytelnik w sposób nieformalny dowiedział się, że odziedziczył po rodzicach nieruchomość, dla której nie jest prowadzona księga wieczysta, a dokumenty zaginęły. Czy może wystąpić o zasiedzenie?
Nie można domagać się ustalenia przysługującego prawa własności w drodze zasiedzenia, uzasadniając to tym, że zaginął akt notarialny, nieruchomość nie ma księgi wieczystej, więc są trudności z udowodnieniem prawa własności. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że skoro zasiedzenie jest jednym ze sposobów nabycia własności, osoba, która jest już właścicielem, nie może na tej drodze domagać się potwierdzenia swoich praw, a także nabyć po raz drugi własności, która już jej wcześniej przysługuje. W takiej sytuacji jednym sposobem prowadzącym do potwierdzenia własności jest wszczęcie innej procedury, np. postępowania o odtworzenie zaginionego aktu notarialnego.
Podstawa prawna
Art. 172 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121).
Czy do sądowego wniosku należy dołączyć dokumenty
Czytelnik chce nabyć przez zasiedzenie własność nieruchomości, która przylega do jego działki i z której od lat korzysta. Czy w sądzie musi przedstawić dowody?
Składając wniosek o zasiedzenie nieruchomości, należy pamiętać o wielu jego niezbędnych elementach. Konieczne jest dokładne opisanie nieruchomości, która będzie przedmiotem zasiedzenia, za pomocą informacji pochodzących z gminnej ewidencji gruntów i budynków. Dodatkowo należy wskazać miejsce jej położenia, podać jej powierzchnię, oznaczenie geodezyjne, numer księgi wieczystej lub zbioru dokumentów. Wskazuje się także wszystkie osoby zainteresowane stwierdzeniem zasiedzenia nieruchomości. Występują one wówczas w sprawie jako uczestnicy postępowania. Konieczne jest także wykazanie przesłanek zasiedzenia i powołanie dowodów. Do wniosku składanego w sądzie dołącza się również niezbędne dokumenty. Przede wszystkim chodzi o odpis z księgi wieczystej albo zaświadczenie o stanie prawnym, gdy dla nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta albo zbiór dokumentów. Potrzebna jest też mapa nieruchomości sporządzona według zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych. Gdyby zasiedzenie obejmowało całą nieruchomość posiadającą księgę wieczystą, to wówczas mapa nie jest konieczna. Należy również przedstawić w sądzie wyciąg z ewidencji gruntów. Jeśli wnioskodawca nie dołączy tych dokumentów, przewodniczący wyznaczy mu w tym celu odpowiedni termin. W wyjątkowych przypadkach, w szczególności gdy wnioskodawca napotyka znaczne trudności, sąd może zlecić sporządzenie mapy na jego koszt, a także zwrócić się do właściwych organów o przedstawienie pozostałych dokumentów.
Podstawa prawna
Art. 172 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121).
Art. 606 i 609 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101).
Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 17 września 2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów (Dz.U. nr 102 poz. 1122 ze zm.).
Czy mogę zasiedzieć drogę dojazdową
Czytelnik chce wystąpić o zasiedzenie służebności gruntowej drogi dojazdowej, którą od lat dojeżdża do swojej posesji. Czy utwardzenie gruntu pomoże mu w uzyskaniu zasiedzenia?
Służebność gruntowa może zostać nabyta przez zasiedzenie, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia, które umożliwia wykonywanie służebności danego rodzaju. Urządzenie to powinien wykonać posiadacz służebności, a nie właściciel nieruchomości, z której posiadacz służebności korzysta. Nie ma znaczenia, z czyich materiałów to urządzenie zostało wykonane. Samoistny posiadacz może nawet zasiedzieć służebność drogi koniecznej, pod warunkiem że poczynił trwałe i widoczne urządzenie własnym nakładem na nieruchomość sąsiednią. Za takie urządzenie nie może być uznana droga polna, która powstała na skutek stałego przejeżdżania po tym terenie i jest zaznaczona koleinami czy też śladami przepędzania bydła. Nie wystarczy samo wyodrębnienie szlaku drogi z pozostałego obszaru nieruchomości. Wykonanie i utwardzenie żwirem drogi stanowi już trwałe i widoczne urządzenie gruntowe, bo jest ono efektem świadomego działania ludzkiego. W takim przypadku służebność podlega zasiedzeniu. Podobnie jak przy zasiedzeniu nieruchomości do skutecznego zasiedzenia służebności gruntowej niezbędne jest zachowanie odpowiednich terminów. W zależności od dobrej lub złej wiary posiadacza, aby doszło do jej zasiedzenia, musi upłynąć odpowiednio minimum 20 lub 30 lat.
Podstawa prawna
Art. 292 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121).
Czy sąsiad zawsze może przejąć moją działkę
Posiadam nieruchomość gruntową z dala od domu, z której korzystam sporadycznie. Ostatnio dowiedziałem się, że podczas mojej nieobecności jest ona zajmowana przez miejscowego sąsiada. Sytuacja taka trwa już kilkanaście lat i ostatnio do sądu trafiła sprawa o zasiedzenie. Czy sąsiad może ją skutecznie zasiedzieć?
Własność nieruchomości poprzez zasiedzenie może nabyć każda osoba, która jest jej samoistnym posiadaczem. Jednak do sądowego stwierdzenia zasiedzenia niezbędne jest, aby samoistny posiadacz postępował z nią jak właściciel. Świadczą o tym przede wszystkim okoliczności faktyczne widoczne dla innych osób, które wyrażają jednocześnie w stosunku do tej rzeczy wolę wykonywania względem niej prawa własności. Przykładowo zachowaniami takimi w stosunku do nieruchomości może być jej ogrodzenie, płacenie podatków, uprawianie, przebywanie itp. Działania takie muszą mieć charakter władania rzeczą z zamiarem posiadania jej dla siebie. Mają one miejsce nie tylko, gdy posiadacz jest przekonany o swoich uprawnieniach właściciela, lecz także, gdy wie, że nie jest właścicielem, ale chce posiadać rzecz tak, jakby nim był. Z tych względów przykładowo objęcie nieruchomości w posiadanie na podstawie umowy dzierżawy, która sama przez się świadczy o posiadaniu zależnym, a nie samoistnym, nie doprowadzi do zasiedzenia. Inaczej będzie należało jednak ocenić objęcie nieruchomości we władanie, a następnie jej ogrodzenie i zabudowanie. Osoba postępująca w ten sposób uzewnętrznia bowiem wolę władania działką. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że okoliczność ta ma znaczenie przesądzające o wyniku sprawy, nawet wówczas, gdy posiadacz wie, że włada rzeczą cudzą, ale chce się utrzymać w posiadaniu i czyni to w taki sposób, jakby był właścicielem. Kolejnym istotnym elementem umożliwiającym sądowe stwierdzenie zasiedzenia jest upływ czasu. Zasiedzenie w 20-letnim okresie ma miejsce, gdy istnieje przesłanka dobrej wiary. 30-letni termin wchodzi w grę przy złej wierze samoistnego posiadacza. Dobra wiara polega na usprawiedliwionym w danych okolicznościach przekonaniu posiadacza o tym, że przysługuje mu takie prawo do władania rzeczą, jakie faktycznie wykonuje. Na przykład jest on przekonany, że przysługuje mu prawo własności. Orzecznictwo sądowe jedynie w nielicznych przypadkach umożliwia zasiedzenie nieruchomości w tym krótszym terminie. Przesłanka dobrej wiary nie jest wymagana, gdy zainteresowany zasiedzeniem np. nieruchomości gruntowej jest jej posiadaczem samoistnym przez 30 lat. W takim przypadku wystarczy sam upływ czasu. Posiadacz nieruchomości może być wówczas w złej wierze, czyli np. wie lub powinien wiedzieć, że prawo własności przysługuje innej osobie. Nie ma znaczenia, czy został on posiadaczem nieruchomości, np. na podstawie nieformalnego działu spadku albo nieformalnej umowy. Dla oceny dobrej i złej wiary istotna jest chwila uzyskania posiadania. Późniejsza zmiana świadomości posiadacza, na przykład w złej wierze na posiadanie w dobrej wierze lub odwrotnie, nie ma wpływu na ocenę charakteru posiadania i na długość okresu potrzebnego do zasiedzenia.
Podstawa prawna
Art. 172 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121).
Czy małoletni właściciel podlega szczególnej ochronie
Dziecko odziedziczyło działkę po dziadkach. Nie jest nią zainteresowane i nie dba o nią. Chciałbym ją zasiedzieć. Czy bieg zasiedzenia w przypadku małoletniego właściciela biegnie na innych zasadach?
Jeżeli zasiedzenie biegnie przeciwko małoletniemu właścicielowi nieruchomości, to wówczas nie może skończyć się ono wcześniej niż po upływie dwóch lat od uzyskania przez niego pełnoletności. Termin zostaje przedłużony o dwa lata nawet wówczas, gdyby samoistny posiadacz nieprzerwanie władał nieruchomością przez 20 lat, bądź przez 30 lat w razie uzyskania posiadania w złej wierze. Takie uprawnienie przysługuje wszystkim małoletnim właścicielom bez względu na to, czy mają przedstawicieli ustawowych lub czy zostali całkowicie ubezwłasnowolnieni. Gdyby działka miała kilku współwłaścicieli, a tylko jeden z nich był małoletni, to wówczas bieg zasiedzenia zostaje zawieszony tylko do niego. Nadal biegnie w stosunku do pozostałych współwłaścicieli, którzy są pełnoletni. Zasada ta ma zastosowanie w razie współwłasności w częściach ułamkowych, a nie ma przy współwłasności łącznej.
Podstawa prawna
Art. 173 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121).
Czy właściciel musi uczestniczyć w postępowaniu
Złożyłem do sądu wniosek o zasiedzenie nieruchomości, której jestem posiadaczem od 35 lat. Zostałem wezwany do wskazania właściciela tej nieruchomości wraz z adresem. Nie znam tych danych. Prawdopodobnie przebywa on za granicą. Czy mój wniosek zostanie odrzucony?
Zgodnie z przepisami do zgłoszenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności uprawniony jest każdy zainteresowany. W przypadku niewskazania przez wnioskodawcę osób zainteresowanych, sąd wzywa je przez ogłoszenie, które powinno zostać opublikowane w prasie ogólnopolskiej, a dodatkowo być wywieszone w budynku sądu oraz gminy właściwej ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Ogłoszenie zawiera dokładne określenie nieruchomości oraz imię i nazwisko jej posiadacza. Jeżeli w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia nie zgłosi się właściciel, sąd stwierdzi zasiedzenie, jeżeli oczywiście zostanie ono udowodnione.
Podstawa prawna
Art. 609 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101).
Czy spadkobierca musi złożyć nowy wniosek
Rodzice użytkowali nieruchomość nieprzerwanie ponad 30 lat jako posiadacze samoistni w dobrej wierze. Zmarli, zanim wystąpili o zasiedzenie. Jestem ich spadkobiercą ustawowym i mam ustalone przez sąd prawo do spadku. Czy mogę złożyć wniosek o stwierdzenie zasiedzenia przez rodziców?
Wniosek o stwierdzenie zasiedzenia może złożyć następca prawny posiadaczy samoistnych, na rzecz których sąd orzeknie zasiedzenie. Do zgłoszenia wniosku uprawniony jest każdy zainteresowany. Za takiego zainteresowanego należy uznać dziecko samoistnych posiadaczy, będące ich spadkobiercą ustawowym. Jest on zainteresowany tym, jaki majątek odziedziczony po rodzicach wchodzi do masy spadkowej i ma w tym również interes prawny. Do złożenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia nie stanowi przeszkody nawet to, że posiadanie nieruchomości nabytej w drodze zasiedzenia przeszło na inną osobę.
Sąd wyda wówczas postanowienie, w którym stwierdzi, kto i kiedy nabył własność tej nieruchomości przez zasiedzenie. W analizowanym przypadku sąd powinien stwierdzić, w jakiej dacie rodzice czytelnika nabyli nieruchomość przez zasiedzenie.
Podstawa prawna
Art. 609 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101).